‘Bildung’ op Melanchthon

Harald van Vugt, oktober 2016

Het hoofddoel van dit onderzoek was om te ontdekken hoe de waarde die docenten op Melanchthon Schiebroek, een school voor havo en vwo, toekennen aan Bildung tot uiting komt binnen hun dagelijkse lespraktijk, zowel binnen als buiten de standaard lessituaties. Bildung kan worden vertaald als ‘menswording’. Op Melanchthon Schiebroek hanteert men deze term om de ontwikkeling van hoofd, hart en handen van leerlingen te benoemen maar ook om het prettige en veilige leerklimaat op school te omschrijven waarbinnen deze ontwikkeling plaats moet kunnen vinden. In dit onderzoek wordt getracht de overeenkomsten en verschillen in pedagogiek en didactiek in kaart te brengen om daarmee de aanzet te geven naar meer duidelijkheid en eenduidigheid te scheppen.

Uitingsvormen van Bildung zag men vooral buiten de lessen om wanneer docenten en leerlingen elkaar ontmoeten. Docenten gaven veel voorbeelden van uitingsvormen van Bildung die verbonden kunnen worden met het begrip ‘objectificatie’, waar van leerlingen aanpassing aan de eisen van de omgeving wordt gevraagd. Minder vaak werden categorieën van subjectificatie genoemd. Het toekennen van de waarde van Bildung en de benoemde uitingsvormen kunnen daarom als contrasterend worden gezien met de waarde die docenten toekennen aan zowel ‘objectificatie’ als ‘subjectificatie’, waar het individuele belang het uitgangspunt vormt. Anders gezegd: de waarde die in de groepsinterviews werd toegekend aan het persoonlijk ontwikkelingsproces van de individuele leerling komt relatief beperkt tot uiting in de dagelijkse onderwijspraktijk. Uit het onderzoek werd bovendien duidelijk dat er weliswaar verschil maar geen duidelijk verband bestaat tussen de mate van onderwijservaring van de geïnterviewde docenten en het toekennen van waarde aan Bildung en hun uitingsvormen.

Lees het hele onderzoek download pdf (2,4 MB)