Persoonlijk Leiderschap
start 25 september 2019

Visie op onderwijsleiderschap

NSO-CNA heeft een uitgesproken visie op onderwijsleiderschap, ontwikkeling van leiders en professionalisering, gebaseerd op meer dan 25 jaar ervaring in wetenschap en praktijk. De belangrijkste begrippen en uitgangspunten.

Leidinggevenden en managers
Van eindverantwoordelijkheid tot meesturing: leidinggevenden en managers onderscheiden zich van andere onderwijsprofessionals doordat ze verantwoordelijkheid dragen voor het richten en inrichten van de organisatie en het onderwijs.

Leiderschap is interactie
Er is geen type onderwijsleiderschap dat (bijna) altijd werkt. De mate van succes is altijd een mix van wat een onderwijsleider doet en de groep mensen en de omgeving waar dat gebeurt. Wie wil dat een visie op leren, onderwijzen en organiseren voor iedereen betekenis krijgt, zal goed moeten kijken naar de interactiepatronen in de organisatie en daar samenwerkingsstructuren op bouwen waarin steeds opnieuw verband wordt gelegd tussen visie en praktijk.
Ook in persoonlijke zin is interactie voor onderwijsleiders een sleutelwoord. Een betere leider word je door te beseffen dat jouw perspectief niet het enige is en dat de werkomgeving ook voor jou een leeromgeving is.

Leiderschap is hybride
Onderwijsleider ben je nooit alleen. Er is sprake van hybride leiderschap: je neemt het voortouw en deelt ook leiderschap met anderen; soms ben je alleen in je handelen, soms is het onderdeel van een organisch geheel van activiteiten. Om in de complexe schoolpraktijk goede beslissingen te nemen, is zowel praktische wijsheid nodig (wat werkt?) als morele autoriteit (wat is wenselijk?). Dat vraagt om hoogwaardige interactie met andere professionals.

Leidinggeven aan leren
Uit onderzoek weten we dat succesvolle onderwijsleiders bovenal leidinggeven aan leren, van leerling tot bestuur. Deze ‘transformatieve leiders’ zorgen er meer dan gemiddeld voor dat zij de visie van de school articuleren en verduidelijken. Ze zijn gericht op wat mensen motiveert en bezighoudt. Ze (her)ontwerpen de organisatie zodanig dat de visie gestalte kan krijgen en scheppen randvoorwaarden voor professionalisering. Ook leggen ze meer dan gemiddeld de link tussen organisatiedoelen en onderwijsdoelen, en richten ze de verantwoording en bedrijfsvoering zo in dat er een productieve balans is tussen ruimte en controle.

Lerende leiders
In het leren van onderwijsleiders staat betekenisgeving centraal: voor zichzelf, voor anderen, voor de organisatie, voor ontwikkelingen rondom de school. Nieuwe meningen staan nooit op zich; ze worden gevormd op basis van eerdere kennis en binnen de context van de school. Nieuw gedrag wordt geleerd en geoefend in de praktijk. Voor een onderwijsleider is het essentieel om te reflecteren op de eigen praktijk en persoonlijke ontwikkelingsgeschiedenis, vanuit een onderzoekende houding. Reflectie heeft ook het karakter van een dialoog: in een opleiding kunnen lerende leiders bij uitstek ervaren hoe waardevol samen leren kan zijn.

Spring naar toolbar