Ben jij een rolmodel voor weten of voor leren?

Kennis veroudert tegenwoordig snel, de complexiteit neemt toe en dat maakt het vermogen tot – steeds weer –  leren belangrijker. In het klaslokaal worden we echter veelal geconfronteerd met het product van het leren, niet met het leren zelf.

Bij een les wiskunde bijvoorbeeld, worden de formules uitgelegd alsof het de normaalste zaak van de wereld is dat deze zijn zoals ze zijn. Je leert niet over het proces van ontdekking: experimenteren, de teleurstelling, de wanhoop, het opnieuw beginnen, het zweten en dan de blijdschap als het gelukt is. De onzekerheid die je bij dit leren tegenkomt houden we liever uit het zicht. Bij mij is daardoor als kind het idee ontstaan dat ik het vooral moest weten en geen fouten mocht maken. Als ik geen fouten maakte kon ik de kritische ouder en docent vermijden. Zij wisten het namelijk wel, dat was het ‘voorbeeld’ dat ze me (onbedoeld) gaven.

Voorbeeldgedrag

We leren nog altijd het meeste van voorbeeldgedrag. Hoe zou het er uit zien als je als docent naar je leerlingen, of als leidinggevende naar je team, een voorbeeld bent van leren? Je de leerlingen en collega’s uitnodigt om samen al lerende het vraagstuk dat voor ligt van een antwoord te voorzien. Je hen vraagt om met nieuwsgierigheid voorbij bekende kaders te kijken en vraagstukken te benaderen met een ‘beginner’s mind’. Dat leidt tot een open leerklimaat waarin mensen kunnen ontspannen, niet bang hoeven te zijn voor het niet weten, leren avontuurlijker wordt en het plezier toeneemt.

Deze column is een bijdrage voor de Bildungskalender 2018, op 19 september.

Bart Schipmölder
Directeur NSO-CNA Leiderschapsacademie