Persoonlijk Leiderschap
start 25 september 2019

De invloed van de omgeving op de koers van je school

Charles Engelen en Bart Schipmölder, 6 januari 2021

 

Leiden met de blik (ook) naar buiten

Laat jij de omgeving de koers van je school dicteren? Of ben je als schoolleider ‘in the lead’, ook bij meningen en druk van buiten?

Onderzoekers Leithwood, Harris en Hopkins beschrijven in hun artikel 7 stellingen over succesvolle schoolleiders (2019) het volgende:

Effectieve schoolleiders lezen de context van hun school, en reageren gepast op specifieke uitdagingen. En nemen die – zo nodig – mee in hun beleid. Dit geldt ook als het om de omgeving, de buitenwereld van de school, gaat.

Invloedrijke omgevingsfactoren

Omgevingsgericht leiderschapLeithwood, Harris en Hopkins noemen een breed palet aan omgevingsfactoren die invloed hebben op mogelijke acties van schoolleiders. En die in sommige gevallen tot beperkingen van deze acties leiden. Deze omgevingsfactoren zijn:

  • De gemeenschap waar de school onderdeel van uitmaakt
  • De geschiedenis van de school
  • De overtuigingen van de verschillende stakeholders
  • De faciliteiten van de school (gebouw, personeel, ICT)
  • De politieke en/of wettelijke context

De veranderende buitenwereld

Die buitenwereld van de school (de gemeenschap, overtuigingen van stakeholders, politieke en wettelijke context) verandert continu. Om daarmee om te gaan – om voortdurend de balans te houden – heeft je school voldoende aanpassingsvermogen nodig.

Dit noemen we de vitaliteit van de school. Tegenwoordig ook wel: de wendbaarheid van je school. Of zelfs: hoe ‘agile’ je school is.

Dat veronderstelt dat je als schoolleider die veranderende buitenwereld altijd in beeld hebt. En ziet welke effecten die veranderingen op je school hebben. Maar ook omgekeerd: hoe veranderingen in je school de buitenwereld beïnvloeden.

Strategisch denken en handelen op basis van omgevingsfactoren

Omgaan met de veranderende buitenwereld. Je school wendbaar en ‘vitaal’ houden. Daar ligt een belangrijke rol voor jou als strategische schoolleider.

Hiertoe nodigt de Onderwijsraad je ook uit, in hun advies ‘Een krachtige rol voor schoolleiders’ (2018). Maar, zo stelt de Raad, is er bij een deel van de schoolleiders ‘ruimte voor verbetering van het vermogen tot strategisch denken en handelen’.

Wat is dat dan eigenlijk, ‘strategisch denken en handelen’? Het betekent dat je je voortdurend afvraagt hoe het ervoor staat in 3 domeinen:

  1. De wereld waarin we leven
  2. De omgeving van je school
  3. Je school zelf

Dit vraagt om een specifieke houding: je vindt het beter om de verschillende toekomstscenario’s in beeld te hebben en erop voorbereid te zijn, dan je te laten overvallen door ontwikkelingen en daar ad hoc op te reageren. Dat betekent ook dat je om kunt gaan met onzekerheden, die er nu eenmaal altijd zijn.

Zo bewaak je voortdurend het evenwicht tussen alle activiteiten buiten en binnen de organisatie of het team. Je neemt initiatief om binnen de goede dingen te doen op grond van wat je buiten allemaal opsteekt.

En je vertelt naar buiten toe een herkenbaar verhaal over je school: op de ouderavond, de website, etc. Zó dat het klopt met hoe het echt is op school. Zodat zowel een docent, een leerling als een ouder de school erin herkent. En zodat zij begrijpen hoe de school zich ontwikkelt, en waarom dat relevant is.

Het moge duidelijk zijn: jouw onderwijsorganisatie kan niet los gezien worden van haar omgeving. Als strategisch leidinggevende in het onderwijs ben je een speler in het maatschappelijke veld.

Hoe staat het met jóuw omgevingsgericht leiderschap?

Ben je van mening dat je op dit gebied nog een wereld te winnen hebt? Wil je je creërend en responsief vermogen vergroten en geen speelbal meer zijn van de omgeving? Dan is de module Omgevingsgericht Leiderschap iets voor jou.

In deze module leer je om systemisch te kijken naar de omgeving. Je leert ontwikkelingen te analyseren en op basis daarvan strategische keuzes te maken voor de koers van je school. Je ontwikkelt je tot strategische schoolleider, en brengt dit tijdens de module in de praktijk in jouw eigen school.

Meer over deze module

 

Charles Engelen, Docent NSO-CNA Leiderschapsacademie

 

 

Charles Engelen is docent van de MEL en verzorgd o.a. de module Omgevingsgericht leiderschap bij NSO-CNA.

 

Bart Schipmolder Algemeen directeur NSO-CNA

 

 

Bart Schipmölder
Directeur-bestuurder NSO-CNA Leiderschapsacademie

0 0 stemmen
Artikel waardering
Deel dit bericht
Abonneer
Laat het weten als er
guest

0 Reacties
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties
0
Zou graag je gedachten willen weten, laat een reactie achter.x
Spring naar toolbar