De lerende schoolleider
Effecten van professionalisering
Meta L. Krüger & Inge Andersen (2017) – Samenvatting
Woensdag 14 juni jl. is de reviewstudie van Meta Krüger (oud-collega bij CNA) en Inge Andersen (oud-collega bij NSO-CNA) naar het effect van professionalisering van schoolleiders gepresenteerd. De belangrijkste conclusie uit hun onderzoek, ‘De lerende schoolleider’, luidt dat de professionalisering van schoolleiders ertoe doet. Hierna de resultaten van de review naar het effect professionalisering in het kort.
Effect van formeel leren op de schoolleider zelf
Het effect van formeel leren op de schoolleider is het grootste als:
- de professionalisering plaatsvindt in een hechte leergroep;
- het programma door de deelnemers ervaren wordt als relevant en gepersonaliseerd;
- het programma voldoende lengte heeft om kritisch en reflectief denken te stimuleren.
Stages en intensieve, praktijkgeoriënteerde opdrachten in de school blijken veel effect te hebben op de kennis, houding en vaardigheden van de schoolleider. Het oplossen van problemen in/uit de praktijk draagt bij de ontwikkeling van “hoger orde”-denken. Mentoring en coaching hebben een positief effect op reflectie met een onderwijskundige focus. Het doen van praktijkgericht onderzoek draagt bij aan de persoonlijke ontwikkeling van de schoolleider en aan schoolverbetering. Bij ervaren schoolleiders kan professionalisering helpen om hen te revitaliseren in en motiveren voor hun functie. Hiervoor moet het programma goed aansluiten op hun rol en leervragen. Gestandaardiseerde programma’s blijken voor hen juist niet effectief.
Effect van formeel leren op de schoolorganisatie
De professionalisering van schoolleiders leidt tot versteking van positieve leiderschapspraktijken, schoolvernieuwing en verbetering van het schoolklimaat. Het effect van formeel leren op de schoolorganisatie is het grootst als:
- er sprake is van een coherent, op onderzoek en beroepsstandaard gebaseerd curriculum.
- er gewerkt wordt met actieve leervormen;
- er een duidelijke verbinding ervaren wordt tussen theorie en praktijk.
Wanneer opleidingen verbonden worden met een schoolverbeteringscontext en ondersteund wordt met schoolgebonden onderzoeksprojecten, leidt dit niet alleen tot schoolontwikkeling, maar ook tot verspreiding van het leren naar anderen in de school.
Effect van informeel leren
Informele leeractiviteiten, zoals interne en externe leernetwerken, consultatie, deelname aan studiegroepen, onderzoeksactiviteiten, mentoring geven of ontvangen, blijken het onderwijskundig leiderschap te versterken en het ontwikkelingsgericht handelen van schoolleiders doen toenemen. Daarentegen hebben kortdurende leeractiviteiten, zoals seminars, cursussen, trainingen, conferenties en schoolbezoeken, weinig effect op het leren van schoolleiders.
Effectieve leerinhouden
Uit de literatuur komt naar voren dat de inhoud van professionalisering effectief is als:
- ingegaan wordt op onderwijskundig leiderschap, organisatie- en teamontwikkeling en verandermanagement;
- aandacht besteed wordt aan het creëren van een lerende cultuur;
- aangesloten wordt bij de verschillende fasen in de carrière van een schoolleider
Onze reflectie
Wat wij uit de resultaten van het onderzoek halen, is dat de effectiviteit van het leren van een schoolleider voor een groot deel bepaald wordt door enerzijds de praktijk waarin de schoolleider werkzaam is en anderzijds samenhangt met de fase waarin de carrière van de schoolleider zich bevindt. Met andere woorden de effectiviteit van de professionalisering wordt bepaald door persoon en context. Door een schoolleider vanuit een nieuw perspectief naar de eigen persoon en context te laten kijken, komt de schoolleider er hopelijk achter dat je op verschillende manieren kunt kijken naar de eigen persoon en context (betekenisgeving) en tegelijkertijd ook invloed kan uitoefenen op de ontwikkeling van de eigen persoon en context. Vanuit dit perspectief is het niet gek dat het tijd voor reflectie vraagt om de eigen persoon en context in nieuw perspectief te zien. Daarom is professionalisering voor ons veel minder technisch en rechtlijnig dan de definitie die in dit onderzoek wordt gehanteerd: “professionalisering is een voortdurend proces om de competenties en vaardigheden van de schoolleider in een continu veranderende context te verbeteren en verder te ontwikkelen en daarmee het beroep te versterken” (p.16). En daarom delen we de aanbeveling voor gestandaardiseerde opleidingen, gebaseerd op de bestaande vijf-competenties beroepsstandaard, niet.
Wij herkennen veel van de uitkomsten terug in de opzet van onze opleidingen. Prettig bevestigd te krijgen dat onze opleidingen goed in elkaar zitten en aansluiten op de wensen en behoeften van de schoolleider en we dat doen wat nodig is voor leiderschapsontwikkeling.
Download de hele reviewstudie hier.
Nog geen reacties.
Reacties zijn gesloten.