Op zoek naar iets goeds in de coronacrisis

Lydia Germans, 31 mei 2020

Lydia Germans is LO-docent en coördinator Maatwerk en Talent aan het Christelijk Lyceum in Veenendaal. Zij volgt dit jaar de opleiding Basisbekwaam bij NSO-CNA en schreef als opdracht voor de opleiding een column over haar leiderschap(sontwikkeling) in tijden van corona.

Op zoek naar iets goeds

Is het mogelijk om iets goeds te vinden in deze tijd van de corona- crisis?

We leven met elkaar, tegelijkertijd, gedwongen op een compleet andere manier.
We leven in een gezamenlijk moment.
We hebben een gezamenlijke ervaring.
Onze ervaringen zijn heel divers in gemis, pijn, ziekte en verdriet,
en variabel in eenzaamheid of juist met teveel mensen thuis;
De één werkt heel hard terwijl de ander geen werk meer heeft.
Gedwongen thuis en alles is anders is het gezamenlijke van deze tijd.
Tegelijkertijd is er ook een variatie van A tot Z, van heel positief naar heel negatief.

De impact van corona op het onderwijs

Ook in het onderwijs buitelen de positieve en negatieve ervaringen over elkaar heen:

In een paar dagen moest het onderwijs op afstand klaar zijn. Er was stress bij docenten om iets nieuws te leren. Een paar dagen, of een paar weken later blijkt dat het lukt om online een les te verzorgen. Een succeservaring dus.

Ik zie die positieve ervaring ook bij leerlingen op mijn scherm. Jan, die thuis nooit wat deed omdat hij gewoon oplette in de les, moest nu voor het eerst zijn agenda gebruiken om te plannen en hij moest ook voor het eerst thuis wat doen. Wat een enorme sprong in zelfstandigheid en zelfredzaamheid hebben de leerlingen moeten maken.

Tegenstellingen

Ook in het onderwijs zien we de tegenstellingen. Helaas is het niet alleen positief wat de klok slaat. Ik heb zorgen om een leerling die uit het zicht verdwijnt en de hele dag aan het gamen is. Ik heb leerlingen die het niet meer zien zitten. Manou wordt bedolven onder de opdrachten, het huiswerk en de digitale lessen. Het is voor haar te veel om zelf uit te zoeken en ze geeft het op. Ze wordt depressief en maakt een afspraak bij het CJG.

Ik zie die negatieve ervaringen ook bij collega’s. Het lukt ze niet om online een moment te plannen om hun leerlingen te spreken. Of het lukt ze niet om school en het zorgen thuis te combineren. Of ze hebben er gewoon geen zin in. Collega’s en leerlingen die afhaken, wat moet je er mee?

Het lukt niet in vele variaties… In het onderwijs in het klein niet, maar ook in onze samenleving niet.

We zien ook in ons land dat het sommige mensen niet lukt. Er zijn mensen die stelen mondkapjes bij de thuiszorg en gaan ze verkopen. Hoe kom je er op?

Slecht voorbeeld doet slecht volgen

Uit onderzoek blijkt dat 10% van de mensen van nature geneigd is om onaangepast te zijn in de supermarkt of in het verkeer. In normale tijden zijn die onaangepaste mensen irritant, in deze bijzondere tijden kunnen zij een gevaar worden. Zeker als blijkt dat 30% van de mensen de neiging heeft om zich bij asociaal gedrag aan te sluiten, als er geen controle is. Slecht voorbeeld doet blijkbaar slecht volgen. Alleen een oproep van de Minister-President om voor elkaar te zorgen of om je in te zetten is niet genoeg. Handhaving is nodig om het hamsteren te voorkomen of om de anderhalve meter te handhaven op het strand en in de winkelstraat.

Nu weer even terug naar het onderwijs. Ook op school is handhaven, de controle, nodig.
Bij het leren op afstand is het bijvoorbeeld nodig dat leerlingen weten dat hun aanwezigheid verplicht is. Dat ze gezien zijn. Want als er één leerling per klas afhaakt en niet meer werkt is dat lastig. Maar daar kun je achteraan. Als er tien leerlingen afhaken, omdat het niet gecontroleerd wordt of toch niet meetelt voor de overgang, dan is het niet meer te hanteren.

Vooruitgangsnieuws

Slechte voorbeelden zijn niet goed, dat is duidelijk. Maar is dit ook de tijd, na de eerste stress, dat we kunnen zoeken naar hoe goed voorbeeld góed kan volgen? De meeste mensen deugen, wie kent het boek van Rutger Bregman of in elk geval de titel niet. Het boek is een roep om nieuw realisme in ons denken. De meeste mensen deugen namelijk. Het is een oproep om daar van uit gaan. We richten ons dan niet meer op het negatieve nieuws maar op positief nieuws. Een groep journalisten met o.a. Charles Groenhuijsen roept op om goed nieuws te brengen. En dan niet zomaar goed nieuws om al het slechte in de wereld te ontkennen, maar vooruitgangsnieuws.

Ik heb een ontdekking gedaan in deze zoektocht. We houden op school rekening met de paar leerlingen die er de kantjes van af lopen. Maar ik zoek vooral naar hoe we het onderwijs beter kunnen maken voor al die leerlingen die van goede wil zijn.

Elk gesprek dat ik investeer in een leerling heeft effect. Elk kaartje dat ik stuur is geweldig. Elke waardering voor de inzet en zelfstandigheid is super. Het geeft een leerling of een collega een waardevol compliment.

Een goed voorbeeld doet goed volgen.

Wat is het mooi als ik een bijdrage lever aan ons onderwijs aan onze school. Doe je mee? Zo wordt dit een belangrijke tijd voor ons onderwijs. Omdat we leren van deze veranderingen, het gezamenlijke moment en vasthouden wat goed is.

Samen vasthouden wat goed is.