OECD: Teaching and Learning International Survey
De PISA-test van de OESO is in het onderwijs een bekend fenomeen. En ook van de TIMSS en de PIRLS heb je waarschijnlijk wel eens gehoord. Maar wist je dat de OESO ook elke vijf jaar een internationaal onderzoek uitvoert naar het presteren en leren van docenten en schoolleiders? De TALIS: Teaching and Learning International Survey. De jongste editie van dit onderzoek is onlangs uitgekomen. In dit rapport lees je de belangrijkste bevindingen.
Uitkomsten
Een paar interessante uitkomsten van het onderzoek dat is uitgevoerd onder ongeveer 260.000 docenten en schoolleiders in het voortgezet onderwijs uit 48 landen en regio’s zijn:
- Docenten zijn gemiddeld 44 jaar oud. In Turkije zijn de docenten gemiddeld het jongst (36), in Georgië het oudst (50). De meeste docenten zijn vrouw (68%), alleen in Japan zijn de vrouwelijke docenten in de minderheid (42%). Daarentegen is de meerderheid van de schoolleiders man (53%).
- Tijdens een gemiddelde les wordt 78% van de tijd besteed aan lesgeven. De rest van de tijd wordt besteed aan het houden van orde (13%) en administratieve taken (8%).
- De relatie tussen studenten en docenten is in de meeste landen verbeterd ten opzichte van 2008. Van de docenten geeft 95% aan normaal gesproken goed op te kunnen schieten met hun leerlingen. Daarentegen geeft 14% van de schoolleiders aan dat zij regelmatig intimiderend en pestgedrag constateren onder hun leerlingenpopulatie.
- Meer dan 90% van de docenten en schoolleiders geven aan dat zij afgelopen jaar aan minstens één professionaliseringsactiviteit hebben deelgenomen. Slechts 44% van de docenten heeft deelgenomen aan een informele professionaliseringsactiviteit (“peer learning and networking”), terwijl deze vorm van professionalisering door docenten het meest effectief gevonden wordt. Ongeveer de helft van de docenten en schoolleiders geeft aan dat hun deelname aan professionalisering werd belemmerd door gebrek aan tijd en ondersteuning.
De Nederlandse context
Voor de Nederlandse context van schoolleiders valt de grafiek op waarin het percentage van tijd wordt weergegeven dat schoolleiders in de onderzochte landen besteden aan onderwijskundig leiderschap. Nederlandse schoolleiders blijken slechts 11% van hun tijd te besteden aan curriculum- en onderwijsgerelateerde taken, zoals bijvoorbeeld curriculumontwikkeling, lesgeven, lesobservaties, docentenbegeleiding en -professionalsering. Daarmee scoort Nederland het laagst van alle deelnemende landen. Over alle landen besteden schoolleiders gemiddeld 16% van hun tijd aan deze taken. Daarmee komen deze onderwijsgerelateerde taken pas op een derde plaats na de administratieve taken (30%) en leiderschapstaken (21%). Een verklaring voor deze percentages geeft het rapport verder niet. Wel wordt geconstateerd dat de verdeling van percentage samen kan vallen met het geldende onderwijssysteem van het land en de mate van autonomie die schoolleiders daarbinnen hebben.
Eenzelfde conclusie over de Nederlandse schoolleider trok de Onderwijsraad al in hun rapport ‘Een krachtige rol voor schoolleiders’ (2018): “Zorgelijk is ook dat dertig jaar geleden schoolleiders al aangaven dat ze vooral bezig zijn met de managementkant van het schoolleiderschap. Dit is nog onverminderd van toepassing. In vergelijking met andere landen zijn de Nederlandse schoolleiders de meeste tijd kwijt aan administratieve en managementtaken (54 procent van hun tijd). Zij merken op dat de waan van de dag vaak overheerst en dat overleg en ‘corveetaken’ een belangrijk deel van de tijd opslokken. Ook geven ze aan (te) veel tijd kwijt te zijn met het uitvoeren van wet- en regelgeving en het toepassen van bestuurlijke kaders. Door het onevenredig grote aandeel van uitvoerende taken is er te weinig gelegenheid om zich te richten op het ontwikkelen van een langetermijnvisie op onderwijs, op reflectie en op de eigen professionalisering en die van leraren” (p.19).
In het artikel ‘Zeven stellingen over succesvol schoolleiderschap herzien‘ wordt op grond van onderzoek aangetoond dat schoolleiderschap een significant effect heeft op het functioneren van de school. Aandacht voor onder andere het pedagogische klimaat en geloof in eigen kunnen van het lerarenteam zijn van belang .
Vraag aan jou:
Dit maakt nieuwsgierig naar jouw context. Hoeveel procent van jouw tijd kan jij besteden aan onderwijskundig leiderschap? Hoe kijk je naar deze conclusies van de OESO en de Onderwijsraad? Zijn deze herkenbaar? En zo niet, waarom lukt het jou dan wel om voldoende tijd te besteden aan jouw onderwijsgerelateerde taken?