Persoonlijk Leiderschap
start 25 september 2019

Tussentaal

Bart Schipmölder, 13 mei 2023

Tussentaal“Stel je team eens voor?”, vroeg ik een deelnemer aan de opleiding.

“Nou, je hebt Piet die zich altijd wat dominant over alles uitspreekt. En je hebt Claire, een gevoelige vrouw die de kat uit de boom kijkt. En dan heb je Karin. Zij gooit er soms uit het niets iets uit.”

Ik vroeg om het team voor te stellen, maar werd in plaats daarvan voorgesteld aan de individuele leden. Daarom vroeg ik door:

“Maar hoe zou je het team en dat wat er tussen de deelnemers gebeurt omschrijven?”

“…geen idee”, was het antwoord.

Wat we vaak niet beseffen, is dat een team geen optelsom is van individuele leden. Dit is een misvatting die is ontstaan door de individualisering van onze samenleving.

Daarom ben ik zo enthousiast over het verfrissende en originele boek van Dr. Marijke Spanjersberg: ‘Tussentaal’. Daarin laat ze zien hoe onze taal niet alleen een spiegel is van de individualisering, maar deze ook vorm geeft.

Zélfs teamwerk brengen we terug tot individuele competenties. Wie kent niet de holle frase ‘je bent een teamspeler’.

In het boek houdt Marijke een pleidooi om taal te ontwikkelen voor wat er zich tússen ons afspeelt. ‘Tussentaal’, dus. In haar boek geeft ze de volgende definitie van dit begrip:

‘Tussentaal gedijt bij een grondhouding van waardering en respect voor en nieuwsgierigheid naar wat zich tussen mensen afspeelt. Vanuit die grondhouding ontstaat er (….) ruimte voor iets nieuws, voor spel in de periferie.’

Tussentaal gaat over het zien en benoemen van patronen. Daar waar in het individualisme vooral oog is voor de schuldvraag, is er in patronentaal oog voor het samenspel van mensen.

In het boek staan talloze voorbeelden van hoe deze tussentaal eruit kan zien. Dat doet zij op een creatieve manier: ze speelt met de taal, wat aanstekelijk en bevrijdend werkt. Tussentaal krijgt vorm in onder andere streepjestaal, verschiltaal, het-hele-systeem-in-de-kamer-taal en spelregeltaal. Daarnaast geeft ze concrete ingangen om er in ons dagelijkse werk mee aan de slag te gaan.

Zo geeft ze mij meer taal om mijn werk als begeleider van teams te doen. Het sluit prachtig aan bij de opleiding Stuurkunst over het systeemgericht werken met teams. Helemáál blij word ik van haar definitie van ‘ontschuldigen’:

‘Een contextuele en relationele manier van kijken in situaties waarin de schuldvraag rondwaart maar irrelevant is om tot een oplossing te komen: door te ontschuldigen ontstond er weer een begin van een dialoog.’

“Stel je team eens voor?” Iemand die de tussentaal beheerst, zou daarop dit antwoord kunnen geven:

“Mijn team geeft ruimte aan verschil. Er zijn mensen die veel zeggen en mensen die weinig zeggen. We bouwen door op elkaars ideeën, en we bevragen elkaar.”

Tussentaal voegt iets toe aan ons vakgebied en is wat mij betreft geen herkauwing van het voorafgaande. Tussentaal kreeg bij de verkiezing Boek van het Jaar door de Orde van organisatiekundigen en -adviseurs een eervolle vermelding.

Bart SchipmölderBart Schipmölder
Directeur-bestuurder NSO-CNA Leiderschapsacademie

Deze blog op LinkedIn aanbevelen en delen

0 0 stemmen
Artikel waardering
Deel dit bericht
Abonneer
Laat het weten als er
guest

0 Reacties
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties
0
Zou graag je gedachten willen weten, laat een reactie achter.x
Spring naar toolbar