Verslag van de 4 workshops

Op de NSO-CNA Inspiratiedag 2019 werden 4 workshops gegeven. Elk belichtte het thema ‘kansenongelijkheid’ vanuit een ander perspectief. Hieronder doen we van iedere workshop kort verslag.

1. De praktijk van De Nieuwe Internationale School van Esprit (DENISE) – Leendert-Jan Veldhuyzen

DENISE biedt een hybride vorm van Nederlands/Internationaal nieuwkomersonderwijs aan leerlingen van 4 tot 20 jaar. Leerlingen uit alle windstreken (óók Nederland) bereiden zich hier met een tweetalig curriculum voor op een diploma.

Leendert-Jan is de oprichter en rector van DENISE. Hij lichtte toe wat de drijfveren van de school zijn. En hoe dit vorm krijgt. Ook sprak hij over de dilemma’s en uitdagingen van het werken met zoveel (taal)niveaus en achtergronden binnen één groep.

Wat bij de deelnemers vooral bleef hangen: het denken vanuit de kansen van leerlingen. Wat hebben zij nodig om tot bloei te komen?

En het denken vanuit toelatingscriteria in plaats van overgangsnormen. Leendert-Jan:

“Je wilt iets bereiken. En niet ergens aan voldoen. Het is van den zotte dat een leerling afgerekend wordt – kan blijven zitten! – op vakken die hij/zij niet eens meeneemt naar het volgende schooljaar. Waar hij/zij dus niet eens voor gekozen heeft.”

De deelnemers waren erg onder de indruk. Dat bleek wel uit de reacties na afloop: “Ik heb ademloos zitten luisteren. Ongelofelijk inspirerend, ongelofelijk leuk. Hieruit blijkt: alles kan, alles is mogelijk.”

2. Ontwikkelingsgericht organiseren en leidinggeven – Louis Steeman

Ontwikkelingsgericht onderwijs is: meer ruimte voor leerlingen om verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen ontwikkeling. Dat betekent voor een deel ook afscheid nemen van ‘aanbodgericht gehoorzaamheidsonderwijs’.

Louis Steeman schreef het boek ‘De kracht van niet weten, ruimte voor ontwikkeling’. Hij stond tijdens de workshop stil bij de vraag hoe je ruimte maakt voor ontwikkelingsgericht onderwijs.

Een belangrijk thema daarbij was: hoe om te gaan met de onzekerheid dat je vooraf niet weet hoe mensen en teams zich ontwikkelen? En hoe anderen te ondersteunen in die onzekerheid?

Deze vragen verkende hij met de deelnemers door 2 andere vragen te beantwoorden:

1. Wat zijn kritische succesfactoren van ontwikkelingsgericht organiseren?
2. Hoe ontwikkelingsgericht leiding te geven?

Het onderwerp was in trek; de vraag naar een plekje in deze workshop was groot. Ondanks dat sommigen ook wat weifelend tegenover het onderwerp stonden. Zoals deze deelnemer: “Ik was eerst skeptisch, want ik dacht dat het een zweefverhaal zou worden. Uiteindelijk kregen we concrete casussen om de theorie handen en voeten te geven. Dat was heel waardevol.”

3. Wat kunnen jullie doen aan de opgelopen ongelijkheid? – Inge de Wolf

Inge de Wolf bouwde in haar workshop voort op haar lezing over de opgelopen kansenongelijkheid in het onderwijs.

Zij sprak met de deelnemers over wat schoolleiders en hun school hiertegen kunnen doen. Daaruit ontstonden mooie gesprekken voor praktische oplossingen. Ook werden veel ervaringen gedeeld over wat er nu al gedaan wordt – en wat nu al werkt.

De deelnemers keken tevreden terug: “Een heel goed begin om dit thema praktisch te benaderen. Ik heb nu goed inzicht in wat oplossingen kunnen zijn binnen een groot netwerk als dat van de school.”

4. Onderwijs aan nieuwkomers – Jan Hendriks

Deze workshop ging over wat zich afspeelt tussen scholen voor tienermigranten. En hoe leerlingen tussen wal en schip vallen als deze scholen niet goed samenwerken.

Zo werd duidelijk dat kansen in het onderwijs niet alleen gaat over ‘samen leren’ in een klas of binnen een school. Het gaat ook om lerende vermogens in het samenspel van scholen.

Daarbij ging Jan nader in op ‘niet-onderzoekbare aannames’ (axioma’s) in dat samenspel. Aannames als ‘alles begint met Nederlands leren’ en ‘na 2 jaar zijn het ‘gewone’ Nederlandse kinderen’.

Deze aannames werken geruststellend, maar kunnen tegelijkertijd tot kansenongelijkheid leiden. Waardoor kinderen uiteindelijk onder hun capaciteit presteren en uitkomen.

“Prettig en prikkelend”, zo omschreef een deelnemer deze workshop. “Jan liet ons overtuigend zien dat veel dingen starten met aannames. Goed om je daarvan bewust te zijn.”

Opgetekend door Arjan Jonker.

Lees meer over gelijke kansen in het onderwijs.