Welkom in de tweede tussentijd: verschillen overbruggen
Dit is een tweede blog over de vraag ‘wat je als leidinggevende kunt doen om de veerkracht van jezelf en de medewerkers te ondersteunen’. In dit geval tijdens de tussentijd. Lees hier de eerste blog over veerkracht.
De tussentijd
Een ‘tussentijd’ is een periode waarin je weet wat er achter je ligt, maar nog niet wat er gaat komen. We maken door corona nu zo’n tussentijd mee: alle scholen moesten dicht, onderwijs op afstand werd de nieuwe norm en hoe lang dat zo moest duren wisten we nog niet. We wisten zelfs nog niet óf er wel een post-corona tijd zou komen…
Intussen breekt een tweede tussentijd aan. Want de eerste storm van ‘scholen dicht’ ging liggen, maar de tweede komt er aan: scholen gaan weer open, maar niet allemaal en nog niet helemaal, niet iedereen zal mee doen en het is in elk geval nog niet zoals het eerst was. En hoe lang dat zo gaat duren…. we weten wederom niet of er wel een nieuwe tijd gaat komen en hoe het er dan uit ziet.
Wat mensen kunnen doen, in een tussentijd, is stilstaan bij wat ze aan waardevols willen meenemen naar de nieuwe tijd. Want wat waardevol is geeft veerkracht. En wat we in een tweede tussentijd ook kunnen doen is lessen trekken voor onderweg. Ik denk dat belangrijke lessen voor schoolleiders kunnen gaan over de veerkracht en de samenhang in schoolteams. Over de schaduwkanten van leiderschap in deze tijd. Want er zal de komende tijd veel aandacht nodig zijn voor het weer ‘op gang komen’ als school op de manier waarop het nu zou moeten kunnen, met de puzzels die er zijn rond anderhalve meters, met de kwetsbare personen en de mix van les-op-school en anders. Maar er is meer om op te letten.
Veerkracht en samenhang in schoolteams
Er gebeurden prachtige dingen de afgelopen maand. Sommigen juichten zelfs over vernieuwingen, die nooit tevoren lukten! Maar er waren ook docenten die niet mee konden in de nieuwe ZOOM-tijd (leerlingen trouwens ook). En het verschil tussen wie er verder kan met ‘virtueel’ en voor wie dat niet is weggelegd zal nog wel even bij ons blijven.
Nu de tweede tussentijd eraan komt, liggen ook andere verschillen – en tegenstellingen – op de loer. Ik denk bijvoorbeeld aan de ‘dappere frontliners’ in de klas versus de ‘kwetsbare mensen’ die (bang en tuttig?) thuis blijven. Ik denk aan de enthousiastelingen, die ‘wéér een nieuwe uitdaging zien’ versus de collega’s (leerlingen, ouders, enzovoorts) die vermoeid uit de eerste tussenperiode zijn gekomen. Die bijna op afknappen staan, zeker nu alles ‘wéér een keer anders moet’ en van het begin af worden moet uitgevonden.
Leiding geven is contact houden met zulke uitersten. Verschillen waren er al de afgelopen tijd, maar ze worden in deze tweede tussentijd waarschijnlijk groter. En het wordt dus misschien wel moeilijker om bruggen te blijven bouwen in je team.
Schaduwkanten van leiderschap in deze tijd
Een stuk van de puzzel is ook – al langere tijd – dat er verschillen groeien tussen ‘wat op de voorgrond treedt’ en ‘wat er niet kan (of mag) zijn’. Ik heb het dan over de rol van leiderschap in deze tijd. In een crisis zoeken we graag naar sterke leiders. Zo had de NRC het woensdagochtend (22 april) over ‘de verlossende woorden’ de avond tevoren van Rutte (!) en de 8 miljoen kijkers (!) die er waren om 19 uur.
Maar een crisis is dus ook een tijd waarin tegenspraak het moeilijk heeft, de democratie gaat ‘kraken’ en – dus – ondertussen óók ‘wat er niet zijn kan’ zich ondergronds begint te roeren.
Hoe staan we daarin als schoolleiders? Het is tenslotte fijn en verleidelijk als mensen blij zijn met hun leiders. Maar welke rol pak je nu op? Ik las bij het NOS nieuws dat volgens de Algemene Vereniging van Schoolleiders 80% van haar leden enthousiast is over het weer open gaan van de scholen. Maar ik lees ook over een actiegroep van leraren die tegen is en over ouders die ‘..mijn kind niet als een Covid-19 proefkonijn naar school willen laten gaan…’. Ik hoorde afgelopen vrijdag (17 april) een schoolleider op de radio, die alvast aankondigde: “als RIVM zegt dat het kan, dan gáán we ervoor! Geen twijfel mogelijk – dat kunnen we’. Ik dacht toen even: brrr…
Want een oud spreekwoord zegt: alleen ga je snel, maar samen kom je verder. En de vraag is dus hoe je bruggen bouwt tussen uitersten, hoe je dat doet als je de ene kant beter begrijpt dan de andere. En hoe je dat doet als je onder druk staat om partij te kiezen.
Als je wil praten over emoties, samenwerking en het heel houden van teams en mensen…
Wij organiseren een korte gesprekkenreeks met schoolleiders, die erin geïnteresseerd zijn om met ons te verkennen wat er mét Corona op hun school binnenkomt en wat zij kunnen doen om daarbij hun eigen veerkracht en die van hun mensen te ondersteunen. De cyclus start op 4 mei en is zonder kosten. Hier vind je meer informatie over de gesprekkencyclus.
Lees ook de eerder geschreven blog over de veerkracht.
Jan Hendriks, opleider NSO-CNA