Dit bericht is geschreven op 1 maart 2023
Martijn Koelewijn was klaar voor de volgende stap in zijn leiderschap. Natuurlijk om nog beter invulling te geven aan de verwachtingen van zijn ROC. Maar ook vanuit zichzelf: om nog bewuster leiding te geven. Hij koos voor de Master Educational Leadership. Wij vroegen hem specifiek naar zijn ervaringen met de module Visiegestuurd Leiderschap.
Wat vond je van de module Visiegestuurd Leiderschap?
“Tijdens de hele master word je geprikkeld om je reikwijdte te vergroten. Om je eigen kijkwijze te bevragen: ‘Ik kijk er nu zo naar, maar zijn er andere denkbeelden die ik mee kan nemen?’
Ook bij Visiegestuurd Leiderschap is dat belangrijk. Je leert daar anders te kijken naar hoe je het onderwijs op je school hebt ingericht. Anders kijken naar de visie die je hebt liggen.
Daarbij stel je jezelf vragen als: op welke leertheorie is deze visie gestoeld? Is die wel toekomstbestendig genoeg? Vind ik dat eigenlijk wel belangrijk? En hoe leeft die visie onder de docenten en wat merken de studenten hiervan?
Oftewel: je gaat breder nadenken over je visie. Én over de beleving daarvan bij docenten. Want de visie staat misschien wel mooi op papier, maar komt die ook tot uiting bij de studenten? Wat mérken zij er eigenlijk van?”
“Je gaat veel breder nadenken over je visie“
Heeft de module impact gehad op jullie onderwijsvisie?
“Ja, direct. Want dat is het mooie van NSO-CNA: de opdrachten zijn altijd praktijkgericht.
De opdracht binnen de module Visiegestuurd Leiderschap luidt: ga kijken naar de onderwijsvisie op jouw school, en bepaal of je die moet herijken of zelfs helemaal moet vernieuwen. Dus éérst de analyse. Ook van je eigen opvattingen, trouwens: waar sta ík op dit gebied?
Op ons ROC besloten we om de visie te herijken. Dat proces loopt nog steeds, ook al is de module inmiddels al een half jaar afgerond. Ik zit nog maandelijks met mijn collega’s om tafel om tot de herijkte onderwijsvisie te komen. Zij brengen dit weer verder in de teams. Zo krijgt iedereen de kans om zijn of haar input te leveren.
De inhoud van de module is daarbij nog steeds leidend. Bijvoorbeeld om de visie te stoelen op én onderbouwen met bewezen leertheorieën. Of om de visie toekomstbestendig te maken door actuele maatschappelijke thema’s erin terug te laten komen.
Vóór de zomervakantie willen we de visie gereed hebben.”
Hoe heeft de module je geholpen in je eigen ontwikkeling als opleidingsmanager?
“Niet alleen door deze module, maar dankzij de hele master ben ik theoretisch beter onderlegd. Ik merk dat ik steeds vaker meer achtergrondinformatie heb over bepaalde thema’s en vragen. Daarmee voel ik me sterker.
Dat helpt ook om een kritische houding aan te nemen rond allerlei aannames die vaak als ‘feiten’ gezien worden. Zoals ik al eerder aangaf: je probeert breder te kijken. Daardoor sta je steeds onderzoekender in het werk.
Anders gezegd: ik probeer kritisch naar problematiek te kijken, wat er ook voor me ligt. Door zo veel mogelijk invalshoeken mee te nemen, komt ik tot oordelen of denkrichtingen die veel meer gewogen en gedragen zijn.
Ik zal een voorbeeld geven: op het ROC is een team met een te hoog aantal studenten dat vroegtijdig de school verlaat. Dat schreven we altijd toe aan te weinig aandacht voor studenten. Een (te) snelle conclusie, die leidt tot een te makkelijke opdracht: geef meer aandacht! Een opdracht die de medewerkers enorm frustreert, omdat je daar niet zo veel mee kan.
Nu hebben we het probleem geanalyseerd: waar zou het nog meer aan kunnen liggen? Dan kom je tot andere mogelijke oorzaken: misschien zijn we niet scherp genoeg in welke studenten we aannemen. Of lichten we hen niet goed genoeg voor, zodat ze niet goed weten waar ze aan beginnen?
Door op deze manier dus breder te kijken en niet klakkeloos de aannames die er altijd al waren te accepteren, komen we tot andere inzichten.”
Wat vind je bijzonder aan de opleiding(en) bij NSO-CNA?
“Dat alles erop gericht is om de opleiding zo veel mogelijk te integreren met ons werk. Dan gaan de opdrachten direct leven, en haal je er veel meer uit.
Bovendien: als onderwijsmanager heb je het al druk genoeg. Als je dan de opdrachten die je moet doen voor de master in je eigen praktijk kunt doen, is dat heel prettig.
Daarnaast vind ik het heel waardevol dat je met collega-schoolleiders bij elkaar zit. Je herkent veel van elkaar, wat steun geeft. We delen we veel casussen onderling, wat inspireert.”
Zou je Visiegestuurd Leiderschap aanbevelen bij anderen?
“Zeker! Heb je voldoende tijd en ruimte om in jezelf te investeren? Dan raad ik deze module – en eigenlijk de hele master – van harte aan.
Je ontwikkelt je analytisch vermogen, en gaat veel scherper en breder kijken naar de werkelijkheid die voor je ligt. Dit helpt je vervolgens weer in de praktijk.
Ik heb andere opleiders overwogen. Maar ik kende NSO-CNA al van een eerdere opleiding. Het was voor mij met name de werkwijze – de integratie met mijn eigen praktijk – die de doorslag gaf.”
Dit bericht is geschreven op 27 februari 2023
Sinds 1 augustus 2022 is de school van Somaia Yaagoub een Daltonschool in oprichting. Dat was voor haar mede aanleiding om de MEL-module Visiegestuurd Leiderschap te volgen bij NSO-CNA. Maar daar bleef het niet bij…
Waarom wilde je Visiegestuurd Leiderschap volgen?
“Onze doorontwikkeling van MY Choice naar Dalton-onderwijs was voor ons het uitgelezen moment om als school te kijken naar wie wij zijn, wie we willen zijn, wat onze kracht is en waar we voor staan.
Dus ook een mooi moment om naar onze schoolvisie te kijken. Daar sluit de module Visiegestuurd Leiderschap – de naam zegt het al – naadloos op aan. De theorie en opdrachten van de module zijn uitermate toepasbaar op de fase waarin we nu zitten.
NSO-CNA kende ik al omdat ik eerder de opleiding Stuurkunst volgde. Ook van anderen hoor ik alleen maar positieve geluiden over de organisatie. Dus ik hoefde niet lang na te denken om me in te schrijven.”
“Voor iedere school die bezig is met de eigen visie“
Wat vond je van de module Visiegestuurd Leiderschap?
“De module beviel heel goed. Dat is vooral te danken aan de toepasbaarheid: alle opdrachten kon ik daadwerkelijk op mijn school doen. Zodat ik de geleerde theorie direct in praktijk kon brengen. Met zichtbare resultaten.
Dankzij de theoretische bagage lukte het mij bijvoorbeeld om alle collega’s, de ouderraad en de leerlingen te betrekken bij het visieproces. Daarbij kon ik de collega’s laten floreren. Oók de mensen die in eerste instantie minder opvallen, wist ik toch een podium te geven. Bijvoorbeeld:
Binnen onze ontwikkelgroep zit een teamleider met docenten. Zij kregen kaders van mij, waarbinnen ik ze de ruimte en het vertrouwen gaf om bijeenkomsten te ontwerpen en daar hun rol in te pakken. Die bijeenkomsten leidden ze zelf. Tijdens deze bijeenkomsten haalden ze bij collega’s informatie op over wat wij doen, wat wij belangrijk vinden en vanuit welke visie. Ze mochten dus meepraten en meebepalen over onze visie, én kregen daar verantwoordelijkheid in.
Kort gezegd: dankzij de theorie en opdrachten die ik toepaste vanuit de module, is de visie iets geworden van de hele school.
Voorheen zou dat ook mijn insteek geweest zijn. Maar dan had ik het vanuit mijn eerder opgedane kennis, ervaring en intuïtief gedaan. Nu deed ik het bewuster, vanuit onderbouwde theorie. Dat was niet alleen voor mezelf, maar ook voor mijn collega’s leerzaam. Het heeft ervoor gezorgd dat de visie nu breder gedragen is.”
Hoe heeft de module je geholpen in je eigen ontwikkeling als directeur?
“Ik heb meer inzicht gekregen in mijn eigen leiderschap. Dat is ook belangrijk binnen de module: dat je specifiek naar je eigen rol en gedrag kijkt.
Ik vroeg meer feedback van mijn collega’s over mijn leiderschap dan ik normaal zou doen. Zo heb ik vanuit verschillende perspectieven gereflecteerd op mezelf.
Om een voorbeeld te geven: ik zeg altijd dat ik leiding geef vanuit vertrouwen. Maar ben ik daarin wel expliciet genoeg naar docenten toe? Weten zij wel wat ik daarmee precies bedoel en wat ik van ze verwacht? Én wat ze van míj mogen verwachten?
Dat inzicht kreeg ik toen ik leerlingen en docenten interviewde over onze visie. Ik ontdekte dat docenten ook niet altijd expliciet zijn naar leerlingen toe: over wat ze met hen willen bereiken, wat ze van leerlingen verwachten en wat leerlingen van hen mogen verwachten.
Het is voor iedereen prettiger wanneer bedoelingen en verwachtingen expliciet gemaakt worden.”
Wat vind je bijzonder aan de opleiding(en) bij NSO-CNA?
“Dat kan maar één ding zijn: het praktijkgerichte. Dat je de theorie en opdrachten in je eigen praktijk toepast. Dat er kritisch meegekeken én doorgevraagd wordt over wat je op je school aan het doen bent. Wat je doel precies is.
Kortom: betekenisvol leren. Tijdens je opleiding help je je school verder door wat je leert toe te passen. Dat past ook erg bij wie ík ben en hoe ik graag leer.”
Zou je Visiegestuurd Leiderschap aanbevelen bij anderen?
“Zeker. Aan iedere school die hun eigen visie wil herijken of naar een nieuwe willen. Let wel: aan het einde van de module is die visie niet direct ‘klaar’. Maar je hebt genoeg bagage om verder te gaan met het proces dat ingezet is. En om dat tot een goed einde te brengen.
Na het lezen van de inhoud van de module Visiegestuurd Leiderschap, raakte ik gemotiveerd en bekeek ik de inhoud van de andere modules. Dit maakte dat ik dacht: ‘Dit is zó passend voor de fase waar we nu in zitten en wat we willen bereiken: een lerende school zijn en blijven.’ Met als resultaat dat ik nu de hele Master Educational Leadership (MEL) doe.
Natuurlijk doe ik het ook voor mezelf: hoe kan ík mij als leider verder ontwikkelen? Wat zijn mijn kwaliteiten en hoe komen die het beste tot hun recht?
Wanneer ik straks de master heb afgerond, heb ik alle domeinen bewandeld om te komen waar wij willen zijn: een lerende organisatie die leerlingen uitnodigt om op basis van (zelf)vertrouwen uitdagingen aan te gaan om zich verder te ontwikkelen. Onderwijs dat zorgt voor zelfstandige en probleemoplossende mensen. Onderwijs dat iedere leerling is gegund.”
Dit bericht is geschreven op 23 februari 2023
Berivan Akdag Elis besloot na 7 jaar teamleiderschap de volledige Master Educational Leadership (MEL) te doen. Wij vroegen haar waarom ze de master doet, en specifiek naar haar ervaringen met de mastermodule Ontwikkelingsgericht Leiderschap.
Waarom wilde je de MEL gaan doen?
“Een jaar of 3 geleden volgde ik al de opleiding Basisbekwaam bij NSO-CNA. Nu – met 7 jaar ervaring als schoolleider – vond ik het tijd om mijn handelen wetenschappelijk te onderbouwen.
Vóór de master deed ik veel dingen op gevoel en ervaring. Dat is niet verkeerd, maar alles krijgt een andere lading wanneer je die onderbouwing hebt.
Ik zocht diepgang waar het gaat om mijn eigen handelen: waarom doe ik het zoals ik het doe? Zijn er andere manieren om het te doen en vanuit welke visie doe ik dit?
Die diepgang vond ik bij de master: ik leer heel veel over mezelf. Dat geeft richting en begrip. Niet alleen voor mezelf, trouwens: ook voor anderen is het duidelijker waarom ik bepaalde stappen neem. Want dat kan ik nu beter uitleggen.
Die kwaliteiten heb je nodig om een goede leider te zijn. Ik wíl ook doorgroeien als leidinggevende; mijn ambitie is om uiteindelijk directeur te worden.”
“Vooral het teamleren vanuit de module is zó mooi”
Hoe beviel de module Ontwikkelingsgericht Leiderschap?
“Heel goed. Vooral het teamleren vanuit de module is zó mooi.
Kijk, in het onderwijs werk je altijd in teams. Maar in dat onderwijs – waar we leerlingen leren te leren – weten we vaak niet goed hoe we zélf als team leren. Heel gek, eigenlijk.
Het begint al met de vraag ‘Wat zijn de basisvoorwaarden voor een team?’ Oftewel: voldoet ons team überhaupt aan de voorwaarden om samen tot leren te komen?
Met die vragen – wat een team ís en wat de doelen zijn – gingen we intensief aan de slag in de module Ontwikkelingsgericht Leiderschap. Dat gaf enorm veel richting.”
Heb je een voorbeeld van hoe jouw team ontwikkeld is dankzij de module?
“Jazeker:
We constateren vaak, net als in de meeste organisaties, terugkerende problemen. Voorheen zochten we dan direct naar een oplossing. Echt dat ‘quick-fix’ bedrijfsdenken. Dat werkt misschien op de korte termijn. Maar de oorzaak neem je niet weg; de oplossing is niet duurzaam. Dus het probleem keert vroeg of laat weer terug.
In de module leren we nadrukkelijk éérst te kijken naar waar het probleem vandaan komt. Een meer systemische benadering. En daarbij de juiste vragen te stellen. Je leert zoeken naar waarom een probleem terugkerend is en welke opvattingen en mentale modellen hieraan ten grondslag liggen. Als je die antwoorden hebt, kun je kijken naar een blijvende oplossing.
Een voorbeeld van zo’n probleem op onze school zijn de PTA-cijfers van leerlingen. Die hebben ze nodig om Centraal Eindexamen te mogen doen.
Maar ieder jaar weer zijn die cijfers lang niet bij alle leerlingen op orde. We weten dan ook altijd van tevoren dat we aan het einde van het schooljaar keihard gaan rennen om allerlei brandjes te blussen.
Van dit terugkerende probleem maakte ik een opdracht voor mijn master: waar komt het probleem nou vandaan? Welke patronen liggen daaraan ten grondslag? En kijken we eigenlijk ook naar ons éigen aandeel in de situatie, en niet alleen naar die van de leerlingen?
Een oplossing hebben we nog niet. Maar we zijn ons nu wel heel bewust van het probleem. Met het team gaan we nu kijken naar wat we kunnen doen om tot een duurzame oplossing te komen. En dat hoeft niet morgen al; we nemen er de tijd voor.”
Hoe heeft de module je geholpen in je eigen ontwikkeling als teamleider?
“Ik ben me veel bewuster van mezelf, van mijn kwaliteiten, mijn rol als teamleider en mijn aandeel in bepaalde situaties. Die bewustwording heeft mijn ontwikkeling een enorme boost gegeven.
Het achterhalen van terugkerende patronen binnen de organisatie hielp mij daarbij. Ook het idee dat je niet meteen een oplossing hoeft te hebben, gaf me rust. Ik heb geleerd om zaken op een hele andere manier te bekijken en te benaderen en ik vind het ontzettend leuk om mijn team hierin mee te nemen.”
Wat vind je bijzonder aan de opleiding(en) bij NSO-CNA?
“Toen ik besloot een master te doen, keek ik eerst goed om me heen: hoe doen andere opleiders het? Ik bekeek veel masters, maar kwam uiteindelijk weer bij NSO-CNA uit.
Dat kwam onder andere door de modules, die goed laten zien hoe de MEL is opgebouwd. Heel duidelijk en interessant.
Daarnaast is de werkwijze een ‘unique selling point’: je bent continu bezig de theorie toe te passen op je eigen vraagstukken op school. Zo ben je niet alleen maar bezig met een papiertje halen, maar vooral met verbeteringen op je eigen school bewerkstelligen terwijl je ontzettend veel leert – vanuit de theorie én in de praktijk.”
Zou je Ontwikkelingsgericht Leiderschap aanbevelen bij anderen?
“Zeker. Sterker nog, dat héb ik al gedaan.
Ik ben gewoon heel tevreden. Ook bijvoorbeeld over het contact met de docenten. Die zijn zelf professionals uit het veld, net zo gedreven als ikzelf en dikwijls auteur van literatuur over schoolleiderschap en professionele ontwikkeling.”
