Dit bericht is geschreven op 4 juli 2025
“Van harte aanbevolen aan docenten die méér voor hun school willen betekenen“
De opleiding Teacher Leadership is voor docenten die hun invloed willen versterken. Die willen bijdragen aan de ontwikkeling van hun school én het onderwijs. Femke Stegmann is de nieuwe docent van Teacher Leadership. Ze heeft net haar eerste groep achter de rug. Hoe heeft zij die ervaren? We vroegen tegelijkertijd aan een van de deelnemers, Carmen Jansen, wat zij van de opleiding vond.
Femke, hoe kwam jij bij NSO-CNA terecht als docent van Teacher Leadership?
Femke: “Via-via, maar ook omdat ik ooit als docent een soortgelijk traject volgde. Daar had ik toen veel aan. Teacher Leadership is dan ook een mooie aanvulling op het aanbod van NSO-CNA. Want het docententeam? Dat is óók heel belangrijk voor de ontwikkeling van een school. Zij pakken regelmatig leidinggevende rollen, zonder daar formeel voor aangesteld te zijn. Het is mooi dat ze via deze opleiding hun kwaliteiten als leider ontdekken en oefenen.
Zelf kom ik dus ook uit het onderwijs. Dat vond ik altijd een prettige werkplek, met allemaal collega’s die vanuit passie werken. Dat merkte ik ook weer toen ik met mijn eerste groep Teacher Leadership begon: een leuke, gepassioneerde groep, die heel graag wilde leren. Het voelde als thuiskomen.”
Carmen, waarom wilde jij deze opleiding doen?
Carmen: “Naast mijn werkzaamheden als docent, ben ik actief binnen de werkgroep Onderwijsinnovatie op mijn school. De werkgroep creëert onderwijs voor opleidingen over drie locaties. Al geruime tijd kende de werkgroep uitdagingen binnen de samenwerking van de teams van deze locaties, wat leidde tot een minder positief imago van de werkgroep, in elk geval op de locatie waar ik werk.
De groep had veel te maken met weerstand en onderlinge spanningen, waarbij het gesprek hierover uitbleef of niet op een open en constructieve manier werd gevoerd. Dit leidde tot verwijten en belemmerde de voortgang richting onze gezamenlijke doelen.
Vanuit een intrinsieke motivatie en het geloof in de kracht van samenwerking, koos ik ervoor om hierin een actieve rol te spelen. Mijn inzet richtte zich op het herstellen van vertrouwen, het bevorderen van een professionele dialoog en het creëren van ruimte voor vernieuwing.
Mijn leervraag, waarmee ik de opleiding startte, luidde dan ook: ‘Hoe zorg ik voor een open en professionele werkcultuur op mijn school?’”
Had iedereen zo’n leervraag, Femke?
Femke: “Ja, ook al had nog niet iedereen die duidelijk geformuleerd. Daarom startte ik met de vraag: wat maakt dat jij hier bent? Vanuit het antwoord moesten ze vervolgens tot hun persoonlijke leervraag komen. Het resultaat was mooi én heel verschillend. Naast die van Carmen bijvoorbeeld:
- Hoe ga ik om met weerstand?
- Hoe zorg ik dat ik ruimte inneem, bijvoorbeeld in een vergadering?
- Hoe krijg ik zicht op eigen patronen die mij in weg zitten om een leidinggevende rol te pakken?
- Hoe krijg ik mensen mee, zonder weerstand op te roepen omdat ik soms dominant overkom?
Die leervraag hielp de deelnemers om er steeds weer op terug te vallen en te focussen. Dan konden ze zichzelf concreet steeds afvragen: hoe kan ik deze theorie toepassen in mijn eigen praktijk?
De leervragen hielpen ook mij. Allereerst als input voor wat ik wilde behandelen. Maar ook om scherp te blijven op de behoefte van de groep. En wat mooi was om te zien: de groep hield ook elkaar scherp door steeds weer op elkaars leervragen te wijzen. Sowieso viel het me op hoe snel de deelnemers een hechte groep vormden, die graag wilde leren en alle kennis opzoog.”
Voelde jij dat groepsgevoel ook, Carmen?
Carmen: “Absoluut. En Femke speelde daar een grote rol in; zij heeft zelf die hechte groep gecreëerd. Een groep waarin veiligheid en vertrouwen was. Waarin iedereen oprecht interesse had in elkaar. Met een werksfeer waarin we ruimte boden om zowel experimenten als successen, maar ook mislukkingen met elkaar te delen. Waarin we elkaar op een constructieve manier feedback gaven en actief van én met elkaar leerden.”
Femke: “Ik vertrouwde er ook op dat dit gebeurde. Er zit altijd kracht in het groepsproces. Iedere deelnemer had al veel kennis en ervaring in zich. Het is dan zo helpend om die te delen met elkaar. Daar profiteert iedereen van.”
Carmen, hoe hielp jouw leervraag je om de theorie naar de praktijk te vertalen?
Carmen: “Zoals Femke al benoemde: bij elk theoretisch kader en elk model dat we behandelden, koppelde ik dit bewust aan mijn eigen leervraag. Steeds stelde ik mezelf de vraag: wat betekent dit voor mijn praktijk? Zo kon ik telkens iets concreets meenemen om op school mee aan de slag te gaan. Deze werkwijze zorgde ervoor dat ik direct effect merkte van wat ik tijdens de opleiding leerde.
Ik vond bovendien dat Femke deze benadering op een inspirerende manier aan ons overbracht. Door haar nadruk op het werken met leervragen werd de theorie geen doel op zich, maar een kapstok om onze praktijkervaringen aan op te hangen. Ze moedigde ons voortdurend aan om onze keuzes te onderbouwen met theoretische inzichten, wat het leren verdiept én het onthouden vergemakkelijkte.
Wat ik ook erg waardeerde, was dat ze ruimte gaf aan het leerproces zelf, inclusief het mogen falen. Zolang je je bewust bleef van wat al goed ging, waar je vandaan kwam en wat je inmiddels anders deed, was elke stap waardevol.”
Is het je uiteindelijk gelukt de werkcultuur op je school te veranderen?
Carmen: “Ja, daarin hebben we mooie stappen gezet. Tijdens de opleiding heb ik actief geoefend binnen mijn werkgroep, door complexe en soms gevoelige onderwerpen bespreekbaar te maken. De theoretische kaders boden mij houvast om dit op een doordachte en zorgvuldige manier aan te pakken.
Daardoor werd voor mij én mijn collega’s inzichtelijk welke patronen en dynamieken speelden binnen onze cultuur. We kregen beter zicht op waarom bepaalde situaties als lastig of frustrerend werden ervaren, ondanks ieders goede intenties. Tegelijkertijd konden we samen verkennen hoe we hiermee in de toekomst anders om willen gaan. Uiteraard was er ook ruimte om stil te staan bij wat er al goed ging en waar we op konden voortbouwen.”
Femke: “Wat ik Carmen heb zien doen, is de onderstroom in haar werkgroep bespreekbaar maken. Want als het spannend wordt, focussen we graag op inhoud. Maar daar zit de emotie niet. En juist aan die emotie moet je op dat moment aandacht durven geven, om het op tafel te krijgen. Doe je dat niet, dan gaat het etteren.
Carmen vertelde eerder dat er weerstand in de werkgroep zat. Welnu, weerstand is óók betrokkenheid. Is de weerstand weg? Dán zijn de mensen pas afgehaakt. Anders gezegd: in weerstand zitten kansen. En dat is wat Carmen is gaan zien: de kansen in de weerstand.”
Carmen: “Dat klopt helemaal. Door het gesprek aan te gaan, voelden mensen zich gehoord en erkend, wat de dialoog opende en verdiepte. Deze benadering had een duidelijk positieve uitwerking: het betekende een belangrijke stap richting de professionele cultuur die ik voor ogen had.
Verder zullen we bewust gaan werken vanuit een gedeeld doel. Om dat te bereiken, zal de groep zich de volgende vragen stellen: ‘Waar willen we naartoe?’, ‘Wat is onze gezamenlijke visie?’ en ook: ‘Wat inspireert jou, en waarom ben je onderdeel van deze werkgroep?’ Daarmee zal ik bewust aansluiten bij de manier waarop Femke onze opleiding is gestart.
Tevens zal iedereen een individueel doel formuleren om op terug te kunnen grijpen. Tegelijkertijd zal er het besef zijn dat individuele doelen soms moeten wijken voor het grotere geheel. Dat gezamenlijke doel zal een stevig fundament vormen, waarop we kunnen terugvallen, juist op momenten dat het spannend wordt.”
Wat heb je voor jezelf nog meer uit de opleiding gehaald?
Carmen: “Ik ben van nature iemand die snel het voortouw neemt. Juist daarom heb ik geleerd dat het soms waardevol is om bewust een stap terug te doen. Zo ontstaat er ruimte voor anderen om naar voren te treden, terwijl ik de rol van luisteraar op me neem. Dat draagt bij aan een meer evenwichtige samenwerking.
De opleiding was bijzonder praktisch toepasbaar: de theorie sloot direct aan op de dagelijkse praktijk. Ik heb er veel aan gehad en kan de opleiding Teacher Leadership dan ook van harte aanbevelen aan collega-docenten die een leidinggevende rol ambiëren en hun invloed binnen de school willen versterken.”
Femke: “Wat ik bij Carmen ook zo mooi vond: in het begin zag ze het helemaal niet zitten om onderdeel te zijn van deze werkgroep, die het moeilijk had. Maar tijdens het eindgesprek vertelde ze dat ze vertrouwen had gekregen in haar rol. Het lukte haar om de cultuur te veranderen, juist door niet de makkelijke weg te kiezen.”
Carmen: “Ja, binnenkort mag ik zelf de rol van voorzitter van de werkgroep op me nemen. Het voelt waardevol om op die manier iets te kunnen betekenen voor het onderwijs. Ik hoop dat ik daarin het verschil kan maken.”
Femke: “Daar heb ik alle vertrouwen in!”
Dit bericht is geschreven op 29 februari 2024
Wietske is docent wiskunde, maar heeft inmiddels ook coördinerende taken. Zo was ze vorig schooljaar coördinator van de bovenbouw, en al 3 jaar examensecretaris. Die functies wakkerden haar leidinggevende ambities – die ze toch al had – alleen maar aan. Dus nu alvast een opleiding doen? Dat zag ze wel zitten.
Waarom wilde je een opleiding gaan doen?
“Ik merk al een tijdje dat ik uiteindelijk meer wil doen dan alleen lesgeven. Wie weet als teamleider, of in een andere leidinggevende positie.
Toen kwam onze directrice vorig jaar met de opleiding Teacher Leadership. Zij had al goede ervaringen met NSO-CNA, en bood mij en andere collega’s de kans om deze opleiding te doen. Ik vond het direct superleuk, want ik koesterde al een tijdje de wens om een opleiding te volgen.
Ik zag het ook als een mooie tussenstap naar die leidinggevende functie in de toekomst. Want een volledige schoolleidersopleiding is nu nog te vroeg. Maar alvast een korte opleiding, gericht op docenten met ambitie, waarbij ik nu al mijn leidinggevende kwaliteiten ontwikkel? Schrijf mij maar in!”
Teacher Leadership sterkte mijn zelfvertrouwen en ambitie
Inmiddels heb je Teacher Leadership afgerond. Wat vond je van de opleiding?
“Ik ben heel enthousiast. Laat ik beginnen met Pim Visser, onze docent. Op de allereerste lesdag sprak hij direct iedereen bij naam aan. Al vóór de lessen had hij zich dus in ons verdiept. Daarmee zette hij direct een hele prettige, persoonlijke sfeer neer.
Daarnaast inspireert en enthousiasmeert hij. Ik kon de hele dag wel naar hem luisteren. Overigens is de opleiding zo totaal NIET opgezet. Van tevoren maakte ik me daar nog zorgen om: ‘Zit ik straks van 9 tot 17u naar iemand te luisteren?’ Niet dus. De opleidingsdagen zijn juist enorm gevarieerd.
Er was wel iedere dag een stukje theorie, maar dat was nooit te lang en altijd interessant. Daarna gingen we vooral aan de slag met allerlei werkvormen om het geleerde in de praktijk te brengen.
Door dat oefenen doe ik veel dingen nu anders op mijn school, zowel met collega’s als leerlingen.”
Hoe heeft de opleiding je precies geholpen in je dagelijkse praktijk?
“Ik kan verschillende voorbeelden geven. Allereerst ‘durf’ ik nu mensen erop aan te spreken als ik denk dat het anders moet. Voorheen wilde ik vooral aardig gevonden worden, en was ik bang dat de persoonlijke relatie zou lijden onder een te directe aanpak. Ik heb gemerkt dat dat niet zo is, en dat aanspreken vooral een kwestie van doen is. In het begin is het nog lastig en voelt het ongemakkelijk. Maar alle keren dat ik het deed, ging het prima. Oók met de relatie daarna.
Daarnaast begin ik in ons team, bijvoorbeeld in vergaderingen, patronen te herkennen. Zo konden we nog weleens klagen over dingen. Daarbij helpt het dat we als groep Teacher Leadership volgden: we herkennen die patronen sámen, en kunnen er dus ook samen boven gaan staan.
Nog een voorbeeld is de vaardigheid om een ‘metapositie’ in te nemen bij gesprekken en situaties. Daardoor kan ik reflecteren op hoe het gesprek ging en wat voor effect dat had. Dit pas ik nu ook mooi toe bij leerlingen, om ze inzicht te geven hoe ze met elkaar omgaan.
Bijvoorbeeld bij een ruzie onlangs tussen 2 leerlingen. Op dat moment kwamen ze daar niet uit. Toen ze weer rustiger waren, kwam ik er met ze op terug. Toen kon ik hen van bovenaf op de situatie laten terugkijken, als ‘buitenstaander’. Uit die reflectie kwamen mooie gesprekken, waarbij ze echt wat leerden over zichzelf en de ander, en hoe ze het de volgende keer anders kunnen aanpakken.
Zoals Pim zegt: vaak zit je samen in de soep. Dan moet je gewoon even op de rand van de soepkom gaan zitten. Dan zie je veel meer!”
Heeft Teacher Leadership je ook geholpen om je leiderschapsambities verder te brengen?
“Ja. Ik heb nu meer zekerheid, zowel over mijn ambitie om teamleider te worden én of ik daar geschikt voor ben. Voorheen twijfelde ik, vooral of ik wel het juiste ‘type’ ben om teamleider te worden. Of ik wel ‘goed genoeg’ ben.
Maar bij Teacher Leadership – en met name tijdens de afsluitende buitendag – realiseerde ik mij dat er veel verschillende leiderschapsstijlen zijn. En dat je een stijl kunt kiezen die jou ligt. Anders gezegd: je kunt teamleider zijn én daarbij jezelf blijven.
Mensen om me heen hoor ik nu steeds meer zeggen dat ik júist geschikt ben om teamleider te worden. Mijn eigen zelfvertrouwen is mede daardoor gegroeid. Dat sterkt mij in mijn ambitie.”
Wat vind je bijzonder aan de opleiding(en) bij NSO-CNA?
“Dan kom ik weer terug bij Pim. Als docent heeft hij mij welgeteld 5 dagen gezien, maar tijdens het eindgesprek zei hij dingen waarvan ik me afvroeg of mijn eigen ouders mij zo goed kennen – laat staan ikzelf. Hij prikte moeiteloos door me heen. Dat gaf me inzichten waar ik echt iets mee kan, om mijn eigen patronen te herkennen en doorbreken.
Overigens was de persoon die ze inhuurden voor de buitendag ook heel inspirerend. Als hij en Pim symbool staan voor alle personen die bij en voor NSO-CNA werken, kijk ik al uit naar de volgende opleidingen.”
Zou je Teacher Leadership aanbevelen bij anderen?
“Ja, aan iedere docent met leidinggevende ambities. Ook al doet het een beroep op je tijd, het is je investering meer dan waard.
Iedere lesdag begonnen we met een check-in. Dan gaf iedereen wel aan het druk te hebben, op het werk en/of thuis. Maar aan het einde van de dag ging iedereen vol energie naar huis, met allerlei ideeën om toe te passen op hun school. Je hebt er direct iets aan!”
Dit bericht is geschreven op 28 januari 2021
Marnix Damman merkte dat hij vaak de voortrekkersrol nam. Bijvoorbeeld in het ontwikkelen van beleid rond absentie en te laat komen. Voorheen deed hij dat vooral op gevoel. Maar hij had behoefte aan een fundering, zodat hij zijn rol beter kon invullen.
Hoe kwam je uit bij de opleiding Teacher Leadership?
“Onze organisatie biedt allerlei cursussen en opleidingen aan. Toen ik merkte dat ik meer wilde aanpakken, meer verantwoordelijkheid op me wilde nemen, kwam ik al snel uit bij Teacher Leadership.
Ik wilde weten of wat ik deed, wel ergens op sloeg. Zodat ik bewuster was over welke kant ik op wilde, en hoe ik dat het beste kon doen.”
Nu heb ik meer grip op mijn voortrekkersrol
Wat vond je van de opleiding?
“De fundering die ik zocht, heb ik gevonden. Nu kan ik beter richting geven aan wat ik wil bereiken. Weet ik beter hóe ik dat bereik. En kan ik anderen daar beter in meenemen.
Tegelijkertijd heb ik veel inzicht in gesprekstechnieken gekregen. Wat gebeurt er nu precies tijdens interactie met personen? Hoe herken je onderlinge verhoudingen en patronen, en hoe kun je die patronen doorbreken als dat moet?
Ook ben ik me bewuster van de verschillende rollen die ik neem en kán nemen. Daardoor kan ik mijn handelen beter afstemmen op wat er nodig is.
Heel erg prettig om dat nu allemaal in mijn rugtas te hebben.”
Kon je de geleerde theorie goed vertalen naar je dagelijkse praktijk?
“Ja, want je doet er direct iets mee: tijdens de opdrachten, maar ook op de werkvloer. Dat is natuurlijk ook aan jezelf, om het dáár toe te passen. Zelf merkte ik al snel dat ik die patronen echt ging herkennen, en mijn rollen bewuster koos.
Zo kwam er een collega bij me met een printerprobleem. Want ik ben aanspreekpunt voor ICT-vragen. Maar ik zag al snel dat ik het deze keer niet kon oplossen. Dus welke rol koos ik? Niet die van de ‘oplosser’. Evenmin stuurde ik mijn collega met een kluitje in het riet. In plaats daarvan legde ik de vraag neer bij de ICT-afdeling. Het probleem was daarmee niet verholpen, maar mijn collega wist tenminste waar hij aan toe was. Dus door actie te ondernemen – in plaats van te zeggen dat ik het ook niet wist – behaalde ik toch een resultaat: mijn collega was blij, ook al kon ik hem niet helpen. En het kostte me niet eens veel werk. Tijdens die interactie was ik me steeds bewust van het proces dat gaande was. Met als resultaat dat er minder ruis ontstond.
Daarnaast ben ik mentor. Samen met de andere mentoren wilden we meer structuur aanbrengen in wat we doen met de leerlingen. Ook nu koos ik daarin een voortrekkersrol: welke kant gaan we op, en wat hebben we daarbij nodig? En een faciliterende rol: omdat ik er handig in ben, verzorg ik nu iedere week een presentatie met een nieuwsoverzicht, met allerlei items, afbeeldingen en video’s. Die gebruiken de mentoren nu veelvuldig om leerlingen op de hoogte brengen van wat er speelt in de wereld. En vervolgens daarover het gesprek met ze aan te gaan.”
Zou je deze opleiding aanbevelen bij anderen?
“Ja. Zeker als je een docent bent die iets méér wil, als je een voortrekkersrol wilt hebben. Óf als je die rol al hebt, en daar meer grip op wilt krijgen. Dat was de reden waarom ik de opleiding ging doen.
Het is zeker ook een meerwaarde voor sectiehoofden en teamleiders. Want je leert goed hoe je lijnen uitzet, wat je wel en niet kunt doen, hoe je patronen herkent, etc. Zo kun je makkelijker stappen zetten met je team.
Tot slot wil ik nog zeggen dat Pim Visser, die de opleiding verzorgt, het heel goed doet. Hij weet waar hij het over heeft en is heel toegankelijk. Dat laatste is ook belangrijk omdat de opleiding erg dichtbij komt; je wordt geconfronteerd met je eigen gedrag. Dat kan lastig zijn, je moet dan ook stevig in je schoenen staan. Maar Pim helpt daarbij. Zijn aanpak draagt bij aan het plezier dat je aan de cursus beleeft. En dat is natuurlijk óók belangrijk.”
Dit bericht is geschreven op 28 januari 2021
Bodil van der Ven is leergierig, wil altijd nieuwe dingen leren. Oók buiten haar docentschap om. Ze schreef zich in voor Teacher Leadership om te groeien in haar rol als sectievoorzitter.
Wat wilde je precies leren om een betere sectievoorzitter te worden?
“Sinds 2 jaar ben ik sectievoorzitter. Die rol wil ik zo goed mogelijk invullen.
Vorig jaar merkte ik dat mijn leiderschap niet echt geaccepteerd werd. Ik vermoedde dat dat onder andere te maken had met mijn manier van communiceren. Daar was ik niet altijd subtiel in.
Dus vooral op het gebied van communicatie hoopte ik bij te leren. Zodat ik beter in mijn rol kwam, en meer zou bereiken met mijn team.”
Nu kan ik mijn rol als sectievoorzitter veel beter pakken
Heb je je leerdoelen bereikt?
“Ja. Ik heb veel bijgeleerd, waardoor ik nu veel bewuster communiceer en handel.
Neem de ‘dramadriehoek’. Daar had ik wel over gehoord. Maar nu gingen we er praktisch mee aan de slag. Ik kreeg praktische handvatten om uit de dramadriehoek te blijven, en naar de winnaarsdriehoek te gaan. Oftewel:
Ik leerde in plaats van slachtoffer te zijn, me kwetsbaar op te stellen. In plaats van de redder te zijn, ondersteuning aan te bieden. En in plaats van aanklager te zijn, ieders belangen goed in het oog te houden. Ook bij anderen herken ik die rollen nu, zodat ik daar op kan inspelen.
Hier hebben we uitgebreid mee geoefend. Waarna we er ook steeds weer op terugkwamen, want dan beklijft het. Deze werkwijze hielp me heel erg om dit onder de knie te krijgen.
Op het vlak van communicatie had ik ook veel aan het metagesprek (het gesprek óver het gesprek). Ik kan me herinneren dat ik eens een functioneringsgesprek had, waarbij mijn leidinggevende halverwege weggeroepen werd. Daarna is zij er nooit meer op teruggekomen – maar ik ook niet. Nu zou ik dat anders doen: het gesprek aangaan op metaniveau. Aangeven dat ik deze manier niet fijn vond, en dat ik het graag anders zou zien. De opleiding liet me zien hoe belangrijk dat is.”
Welke kennis deed je nog meer op tijdens de opleiding?
“Te veel om op te noemen. Maar 2 inzichten wil ik nog wel delen:
Onze school is aan het veranderen, sinds er een nieuwe rector is gekomen. We gingen van een hele ambtelijke cultuur (traditioneel, hiërarchisch) naar een professionele cultuur (meer open, waarin we elkaar kunnen aanspreken en blijven leren). De opleiding hielp me om deze veranderingen beter te zien en te begrijpen waarom ze nodig zijn.
Ook leerde ik dankzij de opleiding circulaire processen herkennen: er gebeurt iets wat je anders wilt zien. Daarna gebeurt het nog eens. En nóg eens. Dan weet je dat het geen incident is. En dat als je wilt dat het verandert, je er iemand op moet en kúnt aanspreken.”
Kon je de geleerde theorie goed vertalen naar je dagelijkse praktijk?
“De oefeningen tijdens de opleiding helpen daar enorm bij, natuurlijk. Maar daarna? Moet je zélf oefenen, in de praktijk.
Ik heb bijvoorbeeld geen moeite meer om circulaire processen te herkennen. Maar op dat moment moet je ook het lef hebben om er iets mee te doen, je collega’s aan te spreken. Ook daar sterkt de opleiding je in. Want je weet: iemand aanspreken is effectief. Doe je het niet, verandert er ook niets. En verloochen je jezelf. Dan ga je ook energie lekken.
Ik gebruik wat ik geleerd heb dan ook elke dag. Bijvoorbeeld de dramadriehoek: omdat ik nu weet hoe die werkt, zie ik het dagelijks gebeuren. Hoe meer ik oefen, hoe beter het lukt om daaruit te blijven. Natuurlijk overkomt het me nog weleens, maar dan merk ik dat dat niet effectief is. Zo leer ik er nog steeds van.”
Zou je deze opleiding aanbevelen bij anderen?
“Ja. Om verschillende redenen.
Zelf vind ik de opleider heel belangrijk. Voor Teacher Leadership is dat Pim Visser. Ik vond hem heel goed: daadkrachtig, duidelijk en concreet.
Wat ik ook sterk vond: Pim brengt de cursisten steeds nadrukkelijk met elkaar in contact. Zo ontstond al snel een onderlinge band. Dat droeg veel bij aan het plezier waarmee ik de opleiding volgde.
Daarnaast heb ik gewoon veel geleerd: over communicatie, over het plaatsen van veranderingen, en over hoe ik mezelf het beste kan opstellen.
Zo heeft de opleiding me geholpen om mijn rol als sectievoorzitter duidelijker te nemen. Dat heeft binnen 1 jaar tot een belangrijke verandering geleid: ik heb meer vertrouwen binnen de sectie gekregen. Ze accepteren me nu als leider, en nemen me serieuzer.”
