Persoonlijk Leiderschap
start 25 september 2019

Birgit Schalkwijk
Stuurkunst

Birgit Schalkwijk Terra
School: Terra
Functie: Projectleider
Opleiding: Stuurkunst

Birgit Schalkwijk is projectleider. In die functie stuurt ze teams aan. Wat ze lastig vond, was om daarin een balans te vinden: in het sturen enerzijds en zich zo min mogelijk met de teams bemoeien anderzijds. “Je wilt ze toch zo veel mogelijk autonomie geven”, aldus Birgit. Om die balans te vinden, zocht ze een opleiding.

Waarom koos je voor Stuurkunst van NSO-CNA?

“Voor mij was teamprocessen aansturen echt een spagaat: waar lag de grens tussen helpend zijn en een bemoeial zijn? En waar de grens tussen autonomie geven en mensen aan hun lot overlaten?

Om dat te leren, zou ik een volledige schoolleidersopleiding kunnen gaan volgen. Maar ik ben geen ‘klassieke’ schoolleider; voor mij zou zo’n opleiding niet geheel aansluiten bij mijn werksituatie en positie binnen het onderwijs.

Daardoor zocht ik een korte opleiding waarin stuurkunst centraal staat. Daar zijn er meerdere van, maar slechts één die toegespitst is op stuurkunst in het onderwijs. Alleen NSO-CNA bood die opleiding.”

Hoe beviel de opleiding?

“Heel goed.

Wat ik mooi vind, is dat je vanuit verschillende perspectieven naar teamprocessen kijkt. Dus los van je rol als teamleider. Daarvoor gebruik je helpende methodieken, die ervoor zorgen dat je objectief kijkt. Oók naar jezelf. Zo ontdekte ik dat ik niet alleen onderdeel ben van oplossingen, maar ook van problemen die in het team spelen.

Zo hadden we een dilemma in ons team, waar we niet meer uitkwamen. Er ontstond een klaagstructuur, waar ik in meeging. Oftewel: ik ging mee in de emotie van het team. In de dagelijkse waan was ik me daar niet zo van bewust.

Enerzijds is meegaan in de teamemotie goed: in dat klagen vind je elkaar, er ontstaat teamvorming. Maar anderzijds help je er natuurlijk niemand mee. Het team kwam erdoor in een neerwaartse spiraal. Zo hielp ik onbewust mee om het team lam te leggen.

De methodieken van de opleiding hielpen me uit die teamemotie te stappen. Om in plaats daarvan te kijken naar hoe we de situatie konden keren, met de krachten die al in het team aanwezig waren.”

Ik ontdekte dat ik niet alleen onderdeel ben van de oplossing, maar óók van het probleem!

Dus het lukt goed om de geleerde theorie te vertalen naar je praktijk?

“Ja. Sinds ik de opleiding afrondde, ben ik met het team nog verschillende dalen en pieken tegengekomen. Waarbij wat ik leerde tijdens de opleiding – en waarin ik het team meenam – goed kon gebruiken om met mijn team te reflecteren en verder te komen.

Stuurkunst heeft me ook allerlei inzichten gebracht. Bijvoorbeeld dat het team veel behoefte had aan duidelijkheid. Ik gaf die juist minder, omdat ik dacht daarmee vrijheid aan het team te geven. Maar daar waren ze nog niet aan toe. Ze hadden op dat moment juist sturing nodig, zodat ze later hun vrijheid wél konden pakken.

Zo leerde ik in fases van teamontwikkeling te denken: wat zijn op een bepaald moment de behoeftes in het team? In plaats van: wat is zogenaamd per definitie goed voor elk team? Want ja, zelfsturende teams zijn fantastisch. Maar dat is niet in iedere situatie mogelijk.

Soms moet je dan ook naar eerdere fases terugkeren als de situatie daar om vraagt. Zoals door COVID: deze crisis zorgt continu voor nieuwe omstandigheden, waarin teams juist veel behoefte hebben aan sturing en duidelijkheid. Zodat ze daarna weer in autonomie verder kunnen.

Kortom: je bent nooit ‘klaar’ met een team. Je moet steeds bewust kijken naar waar de situatie om vraagt. Stuurkunst heeft mij de theoretische kennis én praktische tools gegeven om dat te doen.”

Birgit Schalkwijk Terra 2

Zou je Stuurkunst aanbevelen bij anderen?

“Het is heel fijn om buiten de schoolorganisatie in een veilige oefensituatie stuurkunst te ontwikkelen. Parallel aan de opleiding oefen je in je eigen onderwijspraktijk. Die combinatie maakt het heel sterk.

Dus ja: ik beveel Stuurkunst zeker aan. De opleiding helpt je om objectief naar jezelf als teamleider te kijken. En vervolgens in de praktijk toe te passen wat je leert.

Je moet wel bereid zijn om naar jezelf en je rol te kijken, en je daarbij kwetsbaar op te stellen. Het draait niet zozeer om de theorie, maar om de interactie: van mens tot mens, van teamleider tot groep, van groepsleden onder elkaar, etc. Dat moet je willen aangaan. Je komt jezelf en jouw manier van interacteren echt tegen.

Verwacht dus geen puur theoretische universitaire opleiding over teamprocessen. Maar juist een hele praktijkgerichte opleiding, maar wél met hele bruikbare en wetenschappelijk onderbouwde theorie.”

 

‹ Alle klantervaringen Meer over Stuurkunst
Spring naar toolbar