Persoonlijk Leiderschap
start 25 september 2019

Leiderschapspraktijken in tijden van Corona – deel 10

Het zijn bijzondere – om niet te zeggen ronduit rare – tijden. Ook NSO-CNA wordt uitgedaagd creatief om te gaan met de coronacrisis. Dat lukt, maar wel met vallen en opstaan. Het is een tijd van actie, maar ook van leren. Dat geldt natuurlijk ook voor schoolleiders en hun teams.

We vroegen daarom onze studenten, schoolleiders, opdrachtgevers, docenten en bureaumedewerkers hoe het ze vergaat. Wat er goed gaat en wat beter kan. En wat we meenemen naar de toekomst, als alles straks weer ‘normaal’ is.

In aflevering 10 van Leiderschapspraktijken in tijden van Corona.

Rosanne Scholte, Opleidingsmanager bij NSO-CNA

Rosanne Scholte over coronaDeze tijd is een opstap naar blended learning met échte toegevoegde waarde

Rosanne begon in januari als Opleidingsmanager bij NSO-CNA. Zij is aangenomen om onze opleidingen volgens de laatste inzichten rond leiderschap te vernieuwen. Nog geen 2 maanden later zat Nederland middenin de coronacrisis. Welke invloed heeft dat op haar werk? Welke kansen biedt de crisis volgens haar?

Je viel wel met je neus in de boter, zo aan het begin van je nieuwe carrière…

“Nou en of. Ik heb in korte tijd veel mensen leren kennen via virtuele vergaderingen. Dat is het voordeel; je komt snel met iedereen in contact. Maar verder is het niet ideaal als je een mensen-mens bent en graag iemands energie voelt en mimiek leest. Een gekke tijd.

Gelukkig had ik nog wel 2 maanden vóór de maatregelen. Zo kon ik nog van ‘binnenuit’ kennis maken met de organisatie en onze doelgroep. Dat had ik liever niet via de webcam gedaan. Ik vond het ook belangrijk om met scholen mee te lopen; zelf kom ik uit het hoger onderwijs. De wereld van het middelbaar onderwijs en basisonderwijs kende ik nog niet goed.”

Wat houdt jouw werk als Opleidingsmanager in? En hoe gaat dat tijdens deze crisis?

“Ik ben verantwoordelijk voor de inhoud en kwaliteit van de opleidingen. We zijn op dit moment druk bezig om het onderwijs van NSO-CNA te vernieuwen. Zo gaan we werken vanuit leiderschapspraktijken en -bronnen en laten we het denken in competenties los.

Onderwijsvernieuwing is een creatief proces. In het projectteam zitten mensen met allerlei expertises. De uitdaging is om al die kennis samen te brengen. En daarvan één gezamenlijke visie op onderwijs te bepalen. Om vervolgens vanuit die visie de opleidingen in te richten.

Zo’n creatief proces is veel lastiger op afstand. Vaak wil je iets uittekenen, je bent samen aan het ontwerpen, je moet samen tot gedragen besluiten komen, etc.

Als Opleidingsmanager en tevens projectleider probeer ik ervoor te zorgen dat iedereen hierbij gehoord wordt. Dat is minder vanzelfsprekend dan wanneer je in één ruimte bij elkaar bent. Via de webcam vinden veel mensen het bijvoorbeeld moeilijker om hun standpunt naar voren te brengen.

Zelf vind ik het ook lastiger om te interveniëren, bijvoorbeeld als iemand wegzakt of afgeleid raakt. Dat komt omdat ik online mensen veel minder kan ‘lezen’. Daarnaast is het praktisch ook gewoon moeilijker om iemand aan te spreken.

Het is een les die iedereen leert in deze tijd: online vergaderen kost veel extra energie.”

Bestaat in deze crisis het gevaar dat je stappen overslaat?

“Ja: het is heel verleidelijk om directief te sturen. Oftewel: beslissingen nemen op basis van wat mij het beste lijkt, zonder alle argumenten en meningen mee te nemen. Dat gaat veel sneller en kost veel minder moeite. Normaal gesproken al, maar zeker in deze tijd, waarin alles op afstand gebeurt en extra energie én tijd kost.

Als ik in m’n eentje alle beslissingen neem, boek ik op korte termijn resultaat. Dat is op zich een voordeel. Maar op lange termijn? Dan lijdt de kwaliteit eronder en creëer je niet genoeg draagvlak.

Tijdens ons proces kijken we ook expliciet naar de expertise van onze docenten. Daarbij vragen we ons af hoe die het beste tot z’n recht komt. Als we die stap overslaan, benutten we hun expertise niet of niet voldoende.”

Richt je virtuele vergaderingen nu anders in dan aan het begin van de maatregelen?

Rosanne Scholte “Ja. Ik bereid me nu anders voor. Ik maak bijvoorbeeld tekeningen en video’s. Die kan iedereen van tevoren bekijken. Zo begrijpt iedereen direct het verhaal als we het overleg starten. Dat scheelt al een hoop uitleggen en energie. Ook kunnen we de sessies zo korter houden, want na een paar uur Zoomen heb je het wel gehad.

Mijn dagindeling heb ik inmiddels ook beter ingericht. Tijdens de eerste weken was ik aan het sprinten: alles willen doen, net als daarvoor. Maar dat hou je niet vol; ik had bijvoorbeeld ook nog 4 kinderen voor wie ik thuisonderwijs moest verzorgen. Er is veel bijgekomen in coronatijd.

Ondertussen werd duidelijk dat de maatregelen nog lang zouden duren. Mede daardoor besefte ik dat dit helemaal geen sprint was; het is een marathon. En dus moet je deze periode ook zo inrichten. Dat betekent: doseren. Bijvoorbeeld tussen werksessies door even wandelen of sporten. Dat zorgt ervoor dat je energie niet opraakt.”

We zien nu een enorme opleving van digitaal onderwijs. Welke kansen zie jij daarin voor NSO-CNA?

“Los van de crisis waren we al bezig met blended learning: de combinatie van digitaal onderwijs en contactonderwijs. Wat ik nu zie is dat digitaal onderwijs vooral ingezet wordt als vervanging van contactonderwijs. Dat is logisch, maar uiteindelijk niet waar we naartoe moeten. Blended learning moet écht een waardevolle mix worden van verschillende onderwijsvormen. Pas dan is het een toevoeging.

Daarom zie ik deze tijd als een opstap naar het échte blended learning. Nu ondervinden we wat wel en niet goed werkt online. Die ervaring is goud waard. Zeker ook voor ons; onze studenten komen uit het hele land. Dus is het mooi om te zien wat er op afstand kan.

Als team zijn we dan ook al volop bezig om de mogelijkheden te onderzoeken. Zo zijn wij bezig met het bundelen van alle ervaringen rondom het gebruik van virtuele tools. Daarbij ben ik onder de indruk geraakt van het aanpassingsvermogen van de mensen in de organisatie. Dit geeft mij veel vertrouwen dat we in de toekomst met elkaar mooi onderwijs gaan bouwen.

In afstandsonderwijs zie ik bijvoorbeeld de ultieme manier voor studenten om zich in de theorie te verdiepen. Dat kan op allerlei manieren: beeld, geluid, teksten, etc. Vervolgens kunnen ze een readyness-check doen: een toets die aangeeft waar iemand staat qua kennis. Op basis daarvan kunnen de studenten suggesties krijgen: neem dit of dat nog eens door. Bekijk dat videofragment nog eens. Op basis van die uitslag kunnen ze natuurlijk ook gerichte vragen aan de docent stellen.

Ik kan me ook heel goed een digitale leeromgeving voorstellen waar een student een online consult kan aanvragen met de docent. Dan kunnen ze 1-op-1 de theorie behandelen waar de student behoefte aan heeft.”

Zijn contactdagen straks dan nog wel nodig?

“Absoluut. Zoals ik al zei: het gaat om de juiste combinatie tussen digitaal en contact. Juist doordat een student de theorie op afstand goed doorneemt, kunnen de contactdagen in dienst staan van verdieping en gericht leren van studenten.

Denk aan 360-gradenfeedback. De student verzamelt zoveel mogelijk feedback over zijn functioneren, uit alle mogelijke hoeken: hun team, collega’s, leerlingen, ouders van leerlingen, etc. Vervolgens bundel je deze feedback. Daaruit blijkt heel duidelijk met welke vraagstukken hij of zij worstelt en waar het gewenst is leren te laten plaatsvinden.

Deze gerichte, individuele vraagstukken kunnen vervolgens centraal staan tijdens de contactdagen. Bijvoorbeeld tijdens rollenspelen, intervisie, peer-feedback, etc. Al die dingen die op afstand veel moeilijker of simpelweg onmogelijk zijn.

Daarnaast kan de docent uit alle feedback van alle studenten overeenkomsten vinden tussen de vraagstukken. Zodat hij die centraal kan behandelen, bijvoorbeeld door herhaling of verdieping van de theorie.”

Heb je nog een gouden tip voor deze tijd?

“Vooral: leg de lat niet te hoog voor jezelf. Probeer situaties te doorgronden door afstand te nemen. Dan zie je mogelijkheden waarvan je dacht dat ze er niet waren. Denk dan ook niet in beperkingen. Je zult verrast zijn van de mogelijkheden die zich aandienen.

Stel jezelf daarbij ook vragen: wat zie ik gebeuren? Wat voel ik? Welke gedachten heb ik? Reflectie is heel belangrijk, juist nu.

En tot slot: heb compassie. Niet alleen voor jezelf, maar ook voor de mensen om je heen. Iedereen is nu zoekende. Tegelijkertijd is het aanpassingsvermogen van mensen groter dan je denkt. We leren door te balanceren.

Ik heb mezelf daarin herontdekt de afgelopen tijd. Dus ja, deze nare tijd heeft me ook zeker iets gebracht.”

Lees ook de andere interviews over leiderschapspraktijken in tijden corona.

Interview: Arjan Jonker, Waardevolle Webteksten

Overzicht van alle interviews in deze reeks.

 

Spring naar toolbar