Persoonlijk Leiderschap
start 25 september 2019

Els Markink: Vakantie en Leiderschap

Els Markink, 4 september 2019

 

De reiziger en de trekkerEls Markink op vakantie

Dit jaar zonder caravan en vaste bestemming in de Jeep gestapt op zoek naar het gevoel uit mijn twintiger jaren. Wel de oriëntatie op het gebied van bestemming gedaan en de richting bepaald, zoals Boonstra adviseert, maar nog geen route uitgestippeld.

Via Duitsland, Oostenrijk en Slovenië zijn we als ware trekkers naar Kroatië gereisd. Daarbij heb ik de lessen van Wierdsma ter harte genomen en van de reis zelf ook een doel gemaakt. Het gaat immers vooral om de kwaliteit van het onderweg zijn. Lees verder ›

Deel dit bericht

Kan jij links leren rijden?

Bart Schipmölder, 24 augustus 2019

Wat we kunnen leren over gedragsverandering van een vakantie in het Verenigd Koninkrijk.Veranderen en linksrijden  

Gedrag van jezelf of van anderen is niet zo makkelijk te veranderen. Regelmatig hoor ik mensen verzuchten dat het ze niet lukt om hun voornemen het anders te gaan doen te realiseren. We hebben zo onze gewoontes in ons dagelijks leven en ons werk, en zijn daar behoorlijk aan gehecht geraakt. Deze gewoontes geven ons een gevoel van houvast en gemak. Pak ze mij dus niet af! Lees verder ›

Deel dit bericht

De bijlesgeneratie
opkomst van onderwijscompetitie

Bart Schipmölder, 14 augustus 2019

Louise Elffers De bijlesgeneratieOp 6 november 2019 was Louise Elffers een van de inleiders op onze inspiratiedag over gelijke kansen in het onderwijs. In 2018 schreef zij daar een heldere analyse over met duidelijke adviezen in haar boek ‘De bijlesgeneratie’1. Tijdens de inspiratiedag was de vraag aan Elffers of sinds het verschijnen van haar boek de dynamieken die leiden tot een toename van de ongelijkheid ten goede zijn gekeerd. Of dat juist de ongelijkheid in het onderwijs verder is toegenomen in de vorm van nog grotere opwaartse onderwijsdruk en ongelijkheid op basis van inkomen en opleiding van de ouders.

In De bijlesgeneratie beschrijft Elffers de dynamieken en hun effecten die de kansenongelijkheid in de hand spelen. Hierna een korte samenvatting van haar betoog. Lees verder ›

Deel dit bericht

Hoe maak je ruimte voor ontwikkeling?

Louis Steeman, 1 juli 2019

 

Het organisatieleven op veel scholen verloopt in een curieuze mix van voorspelbaarheid en een niet aflatende stroom uitvoeringsproblemen. Beide onttrekken energie aan pogingen om ontwikkelingen in onderwijs op gang te brengen. Lees verder ›

Deel dit bericht

De 9 grootste eye-openers van de NSO-CNA Inspiratiedag 2019

Bart Schipmölder, 14 november 2019

DArjan Jonker interviewt deelnemer 2e ruim 70 deelnemers aan de Inspiratiedag kwamen voor nieuwe kennis en inzichten. En die kregen ze in overvloed, met 2 lezingen en 4 workshops. Om niet te spreken van alle informatie en ervaringen die onderling tussen schoolleiders werd uitgewisseld.

Aan het einde van het evenement vroegen we een aantal aanwezigen naar hun grootste eye-openers. Hieronder zetten we ze voor je op een rij.

1. De niveauverschillen tussen leerlingen zijn kleiner dan we denken

Jonathan Simonis (Stichting PAS) wist bij de lezingen niet wat hij hoorde:

“Mijn grootste inzicht van de dag is dat leerlingen van de 7 differentiaties qua niveau zó dicht bij elkaar zitten. De ‘beste’ VMBO-leerling kan zich meten met de ‘slechtste’ VWO-leerling. De overlap is gigantisch.

Daar ben ik echt van geschrokken. Temeer omdat het schooladvies zó bepalend blijkt te zijn voor de kansen van leerlingen. Zowel die op school als in hun verdere leven.”

2. Basisschoolleraren hebben heel veel invloed op het verdere leven van kinderen

Jonathan Simonis schrok ook van de reikwijdte van het schooladvies:

“Gezien het belang van het schooladvies hebben leraren in het PO enorm veel invloed op het verdere leven van kinderen. Véél meer dan ze zelf weten of zich realiseren.

Dit feit moet veel bekender worden. Zodat basisschoolleraren zich hier véél bewuster van worden. En hun verantwoordelijkheid serieuzer nemen.”

3. Er spelen veel onbewuste aannames die kansenongelijkheid creëren

Jonathan Simonis ziet meer bewustwording voor basisschoolleraren:

“Bij het schooladvies spelen veel aannames (onterecht) een zware rol bij het schooladvies. Het meest prominent: het opleidingsniveau van de ouders en de achtergrond van leerlingen.

Dat leidt al snel tot uitspraken als: ‘Die leerling kan dat en dat niet.’ Of: ‘Die ouders kunnen hun kind niet helpen.’ Of: ‘Die ouders zijn niet betrokken bij hun kind.’

Daar moet en wil ik nog meer mee bezig zijn. Ik ga bijvoorbeeld meer navraag doen bij de leraren.”

4. Minder bezig zijn met overgangseisen kan kansengelijkheid vergroten

Titia Wittenberg (Montessori Lyceum Amsterdam) ziet kansen in een verschuiving van perspectief:

“We denken in het onderwijs teveel vanuit overgangsnormen. Leerlingen zakken bijvoorbeeld vaak voor vakken die ze toch niet meenemen naar het volgende jaar. Waarom is dat eigenlijk zo? Nemen we leerlingen op deze manier niet onterecht kansen af?

We kunnen in plaats daarvan vanuit toelatingseisen denken: wat heeft deze leerling nodig om zijn/haar zelfgekozen pad te vervolgen? Om zijn/haar talenten optimaal te benutten?

Dat is denken vanuit vertrouwen: vertrouwen dat het kind die verantwoordelijkheid kan nemen, en zichzelf kan ontwikkelen.”

5. We laten ons teveel in een malletje dwingen

Madeleine Lodeweges (Montessori Lyceum Amsterdam) ziet kansen om meer ruimte te creëren in het onderwijs:

“Wat mij weer eens duidelijk is geworden: we laten ons teveel in een malletje dwingen. Het malletje van de wet en van gewoontes.

Maar er is zoveel méér mogelijk. We moeten niet alles willen vastleggen en reguleren.”

Een medeschoolleider was het daarmee eens:

“Maar dan moeten we eerst afscheid kunnen nemen. Want in het onderwijs verzinnen we steeds iets nieuws terwijl het oude rond blijft hangen. Pas als we dat oude loslaten ontstaat ruimte voor échte vernieuwing.

Maar loslaten moet je ook durven. Angst voor het onbekende, angst om te ‘zwemmen’. Dat zit ons nog weleens in de weg. Als leidinggevenden moeten we leren dealen met die angst.”

6. Meer out-of-the-box denken/mazen in de wet opzoeken

Urdice Sno (ROC van Amsterdam) ging ‘ontwaakt’ naar huis:

“Ik ben wakkergeschud om meer out-of-the-box te gaan denken. Doen we nog wel de goede dingen? Welke keuzes maken we en waarom?

Er liggen veel mogelijkheden die we nu onbenut laten. En daarvoor mogen we best wat meer de mazen in de wet opzoeken. Met name ook als het gaat om meer gelijkheid te creëren.”

Deborah Odendaal (Montessori Lyceum Amsterdam) is het daar roerend mee eens:

“Er is in het onderwijs – en de regelgeving daaromheen – veel meer ruimte dan we denken om leerlingen meer te laten bereiken.

Dat toonde Leendert-Jan Veldhuyzen heel mooi in zijn workshop over zijn nieuwe school; hij laat zien wat er allemaal kan als je het ‘gangbare’ loslaat.”

7. Primair en Voortgezet Onderwijs moeten meer samenwerken

Urdice Sno werd ook geprikkeld door het gat tussen PO en VO:

“PO en VO kunnen veel meer samenwerken in de overdracht van leerlingen. Want op de basisschool wordt heel veel kennis opgebouwd over individuele leerlingen. Daar wordt nu vaak helemaal niets mee gedaan; op het VO moeten leraren al die kennis zelf opdoen.

Maar wat nu als dat gedeeld wordt? Als de nieuwe school op de hoogte is van wat een leerling kan en nodig heeft? Dat zorgt voor een veel soepelere voortzetting van de schoolloopbaan.”

8. Etniciteit heeft steeds minder invloed op kansen van leerlingenNSO-CNA Inspiratiedag 2019 Gelijke kansen in het onderwijs

Nadine Duymaer van Twist (OBS Margrietschool) kreeg opbeurend nieuws tijdens de lezingen:

“Etniciteit blijkt minder invloed te hebben op de kansen van leerlingen. En dat terwijl ik daar zelf nogal pessimistisch over ben als ik naar mijn eigen (zwarte) school kijk.

De Inspiratiedag zet me aan om er weer met een open blik naar te kijken.”

9. We zijn in het onderwijs goed bezig om voor meer gelijkheid te zorgen

Als er één ding bleek tijdens de Inspiratiedag, was het wel dat het thema lééft in het onderwijs. Tijdens de lezingen, de workshops en gesprekken gedurende dag kwamen vele mooie ideeën en initiatieven ter sprake.

Nadine Duymaer verwoordde dit gezamenlijke gevoel:

“Het is mooi om te zien dat we in het onderwijs volop bezig zijn met kansenongelijkheid, en daar al goede stappen in zetten. Maar we zijn er nog lang niet.”

Ook over dat laatste was iedereen het wel eens. Kansenongelijkheid verdient langetermijnaandacht. Zowel van scholen als – niet in de laatste plaats – de overheid.

En nu al die kennis en inzichten omzetten in actie!

Zo’n Inspiratiedag is mooi. Iedereen ging positief gestemd en vol energie weer naar huis. Maar dan? Dan dreigt ‘de waan van de dag’. Verschillende deelnemers waarschuwden hiervoor.

Tegelijkertijd vertelden velen al van plannen om de kennis en inzichten van de dag te delen met hun team. Dáár begint verandering. Want niemand kan in z’n uppie voor gelijkere kansen zorgen. Dat moeten we met z’n allen doen.

Opgetekend door Arjan Jonker.

Lees meer over gelijke kansen in het onderwijs.

en lees de NSO-CNA Nieuwsbrief november 2019:

In deze speciale editie van onze nieuwsbrief vind je:

  • Schoolleiders over kansenongelijkheid
  • Louise Elffers over de opkomst van schaduwonderwijs en gelijke kansen
  • Inge de Wolf over de toenemende kansenongelijkheid in het onderwijs
  • Verslag van de 4 workshops

 

Deel dit bericht

OECD: Teaching and Learning International Survey

Ewout van Luijk, 25 juni 2019

 

De PISA-test van de OESO is in het onderwijs een bekend fenomeen. En ook van de TIMSS en de PIRLS heb je waarschijnlijk wel eens gehoord. Maar wist je dat de OESO ook elke vijf jaar een internationaal onderzoek uitvoert naar het presteren en leren van docenten en schoolleiders? De TALIS: Teaching and Learning International Survey. De jongste editie van dit onderzoek is onlangs uitgekomen. In dit rapport lees je de belangrijkste bevindingen. Lees verder ›

Deel dit bericht

Boekrecensie: Naar gedeeld leiderschap – Koen Marichal en Karen Wouters

Bart Schipmölder, 14 juni 2019

Bart SchipmölderNaar gedeeld leiderschap Koen Marichal en Karen Wouters las het boek ‘Naar gedeeld leiderschap’ van Koen Marichal en Karen Wouters en schreef er onderstaande blog over. Lees verder ›

Deel dit bericht

Boekrecensie: De kracht van niet-weten – Louis Steeman

Bart Schipmölder, 14 juni 2019

 

Ruimte voor ontwikkelingKracht van het niet weten Louis Steeman

Louis Steeman, docent bij NSO-CNA, schreef een prachtig en nabij boek over de transformatie die gaande is in het onderwijs: De kracht van niet-weten. Hij beschrijft de perspectiefwisseling van de leerling als object in een onderwijsprogramma naar de leerling als eigenaar van zijn eigen ontwikkeling. Van gehoorzaamheid aan de protocollen, de in het verleden vastlegde regels over de wegen waarlangs leren moet verlopen, naar veel meer ontwikkelingsgericht onderwijs, waarin dat wat zich bij de leerling wil ontwikkelen ook de ruimte krijgt en ondersteund wordt. Lees verder ›

Deel dit bericht

Kleur bekennen

Kiki Verbeek, 5 juni 2019

11 essays over leiderschap NSO-CNA

In juni 2019 verscheen een nieuwe bundel met essays over leiderschap, geschreven door studenten van de opleiding Persoonlijk Leiderschap. Kiki Verbeek begeleidt deze studenten daarbij. In dit blog schrijft ze over het belang van schrijven voor leiderschapsontwikkeling: ‘Kleur bekennen’. Lees verder ›

Deel dit bericht

Helpt praten over leiderschap als het leiderschap onderdeel van het probleem is?

Jolanda en Ewout van Luijk, 29 mei 2019

De doNSO-CNA Docentendag 20 meicentendag van NSO-CNA Leiderschapsacademie op 20 mei 2019 stond in het teken van gedeeld leiderschap en teacher leadership. Eerst nam Koen Marichal ons mee in zijn onderzoek naar en praktijkervaringen over gedeeld leiderschap. Daarna presenteerde Marco Snoek de bevindingen uit het onderzoek naar teacher leadership dat hij samen met Inge Andersen en Frank Hulsbos uitvoerde. De presentatie van beide gasten hielp ons om onze ideeën en overtuigingen over deze nieuwe vormen van leiderschap te scherpen. Tegelijkertijd maken beide verhalen duidelijk dat een overgang naar meer gedeelde en gespreide vormen van leiderschap bij uitstek vraagt om een heldere visie op leiderschap binnen een organisatie. ‘Maar helpt praten over leiderschap als leiderschap onderdeel van het probleem is?’ zo vroeg Koen zich af. Lees verder ›

Deel dit bericht
Spring naar toolbar